BELL, Alexander Graham
100
man’›n, Belgrad seferi dönüflü beraberinde getirdi¤i esirleri bu-
rada bir köye yerlefltirmesinden dolay›, orman bu ad› alm›flt›r.
Orman›n s›n›rlar› içerisinde ‹stanbul’un su gereksinimini karfl›-
lamak için Osmanl› Devleti döneminde yapt›r›lm›fl yedi bent bu-
lunmaktad›r.
BELL, Alexander Graham
(1847 Edinburgh-1922
Baddeck/Kanada), ‹ngiliz as›ll› Amerikal› mucit ve fizikçi. Müzi-
¤e karfl› büyük bir yetene¤i vard›. 16 yafl›nda müzik ö¤renimini
yar›da b›rakarak fonetikle u¤raflmaya koyuldu. 1870’te önce Ka-
nada’ya, sonra Boston’a yerleflti ve sa¤›rlara iflaretle konuflmay›
ö¤retti. 1873’te Boston Üniversitesi ses fizyolojisi profesörlü-
¤üne getirildi. 1874’te, sesleri cam plaka üstüne kaydeden bir
yapay kulak yapt›. Sa¤›rlar›n duymas›n› sa¤lamaya çal›fl›rken,
1876’da telefonu buldu. Bu bulufl, çok geçmeden büyük yank›
uyand›rd›. Ancak buluflun kimin taraf›ndan yap›ld›¤› büyük tar-
t›flmalara yolaçt›. Graham Bell, haklar›n› korumak için birçok
dava açmak zorunda kald›. Sonunda buluflun Bell’e ait oldu¤u
anlafl›ld›. Bell’in di¤er bulufllar› aras›nda gramofon plaklar›nda
balmumu kullan›lmas›, insan vücuduna giren madensel cisim-
lerin yerini elektrikle saptamaya yarayan yöntem bulunmaktad›r.
Bu son bulufl, X ›fl›nlar›n›n bulunmas›na kadar kullan›ld›.
BELLEK,
ö¤renilmifl, görülmüfl ya da bafltan geçmifl fleyle-
ri zihinde tutma yetisi, haf›za. Bellek, insan beyninin deneylerle
edindi¤i bilgi ve izlenimleri saptayarak biriktirme ve gere¤inde
bu birikimlerden yararlanma yetisi olarak da tan›mlanabilir. Bel-
leme ve ö¤renme baz› kimyasal de¤iflimler sonucu gerçeklefl-
mektedir. Beyin sars›nt›s› ya da incinmesi, frengi, vücutta s›k s›k
beliren ve ateflin yükselmesine yol açan hastal›klar, vitamin ek-
siklikleri, yorgunluk ve alkolün afl›r› kullan›lmas› sonucu beynin
çal›flmas› dura¤anlafl›r, bellek zay›flamas› ve unutkanl›k belirir.
Kimi kiflilerin gördüklerini bellemeleri çok kolay olur. Bunlara
görsel tip denir. Bu olay çocuklarda yayg›n oldu¤u hâlde yafll›-
larda daha zay›ft›r. Belle¤in en önemli yard›mc›lar› ça¤r›fl›m ve
dikkattir.
BELL‹, fiemsi
(1929 Arapkir-1995 ‹stanbul), flair. Yükse-
kö¤renimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamam-
lad› (1956). Gazetecilik, ö¤retmenlik, Birlik Partisi genel sekre-
terli¤i görevlerinde bulundu. Ç›naralt›, Her Hafta, Hürses dergi
ve gazetelerinde (1943-1947) ç›kan ilk deneylerinden sonra,
Cahit S›tk› Taranc› ve Orhan Veli’ye öykünen kimi duygusal, ki-
mi tafllama ve yergi havas›nda, genellikle ça¤dafl geliflmelerin
d›fl›nda kalan fliirler ve f›kralar (Akbaba dergisi) yazd›. Bafll›ca
yap›tlar›: “Köy Akflamlar›” (fliirler, 1947), “Bahar fiark›s›” (fliir-
ler, 1949), “Baflflehir Soka¤›” (fliirler, 1957), “fieytan Diyor ki”
(fliirler, 1959), “Karpuz Dilimi” (fliirler, 1961), “Gelin Telleri”
(fliirler, 1962), “Uykusuz Trenler” (fliirler, 1963), “Sab›rtafl›”
(fliirler, 1964), “Anayassa” (1968), bu yap›t›n› oyun fleklinde de
yazd› (1970), “Bir Yang›n›n Külü” (1974), “Otopsi” (1974),
“Renkli Balonlar” (1974).
BELSO⁄UKLU⁄U,
üreme organlar›nda görülen ak›nt›l›
ve bulafl›c› hastal›k. Gonokok adl› bir mikrobun yol açt›¤› bu
hastal›k daha çok cinsel iliflki s›ras›nda bulafl›r. Gonokok insan
vücuduna, üretim ve boflalt›m sistemlerinin bir aç›kl›¤›ndan gi-
rer. Bu girifl noktas› erkeklerde genellikle sidik borusu, kad›n-
lardaysa dölyata¤› a¤z›d›r. Kesin teflhise ancak bakteriyolojik
incelemeler sonucunda ulafl›labilir.
BEMOL,
notan›n önüne konulunca, o notay› ölçünün sonu-
na kadar yar›m ton indiren iflaret. Yedi bemolün s›ras› flöyledir:
si, mi, la, re, sol, do, fa. Ayr›ca ilgili notay› bir tam ton indiren
iflarete de çift bemol denir.
BEND
ya da
BENT,
bir manzumeyi oluflturan ikiden çok di-
zeli parçalar›n ad›. Bendi oluflturan dizelerin say›s›na ya da be-
yitlerde gözetilen kurallara ba¤l› olarak manzumeler murabba
(dörtlü), muhammes (beflli), terciibend, terkibibend gibi adlar
al›r. Tanzimat döneminde bend sözcü¤ü f›kra, makale karfl›l›¤›
olarak da kullan›ld›.
BENER, Hikmet Erhan
(1928 Lefkofla), romanc›, öykü-
cü, oyun yazar›. Yüksekö¤renimini Siyasal Bilgiler Fakülte-
si’nde tamamlad›. Maliye müfettiflli¤i, hesap uzmanl›¤›, hazine
genel müdür yard›mc›l›¤›, Paris elçili¤inde malî müflavirlik, ha-
zine müflavirli¤i, Emekli Sand›¤› genel müdürlü¤ü görevlerinde
bulundu. ‹lk fliir ve öykülerini Erciyefl, Yedigün, Seçilmifl Hikâ-
yeler dergilerinde yay›mlam›flt›. 1952’den sonra Varl›k, Dost,
Vatan dergi ve gazetelerinde ç›kan öykülerinde kiflili¤ini buldu.
Yap›tlar›: “Sesler” (fliirler, 1948), “Acemiler” (roman, 1952),
“Gordium” (roman, 1956), “Lofl Ayna” (roman, 1960), “Ara Ka-
p›” (1962; “Kedi ve Ölüm” ad›yla 1961 Frans›z-Türk Kültür Ce-
miyeti roman ödülü, 1963), “Baharla Gelen” (roman), “Macel-
las Da Vinci’nin Ak›l Almaz Serüvenleri” (roman, 1981), “Oyun-
cu” (roman, 1981), “H›zl› Doktor” (oyun, 1981), “Böcek” (ro-
man, 1982), “Sisli Yaz” (roman, 1984), “fiahmeran” (oyun,
1984), “Aflk› Muhabbet Sevda” (1992), “H›rç›n K›z” (1995),
“Dönüfller” (1997), “Köleler ve Tutkular” (1999), “Bir Demet
Mimoza”(2000), “Aflk Nereye Kadar” (2003), “Arabalar›m”
(2004).
BENER, Vüs’at O.
(1922 Samsun), yazar. Yüksekö¤reni-
mini Ankara Hukuk Fakültesi’nde tamamlad›. Yap›tlar›: “Dost”
(öykü, 1952), “Yaflamas›z” (öykü, 1957), “Ihlamur A¤ac›”
(oyun, 1962, TDK Tiyatro Ödülü), “‹pin Ucu” (oyun, 1980, Ab-
di ‹pekçi Ödülü), “Buzul Ça¤›n›n Virüsü” (roman, 1984), “Bay
Muannit Sahtegi’nin Notlar›” (1991).
BENTLER,
‹stanbul’da Bo¤az’›n Rumeli yakas›nda ve Belg-
rad Orman› içinde bulunan yedi tarihî baraj. Bentlerin tarihi ol-
dukça eskidir. Roma ‹mparatoru Hadrianus zaman›nda, K⤛tha-
ne ve Alibeyköy derelerinin sular› daha yukar›larda toplanm›fl ve
kemerlerle ‹stanbul’a getirilmifltir. Bugün Fatih ile Beyaz›t semt-
leri aras›nda uzanan Bozdo¤an Kemeri, bu kemerlerin kal›nt›s›-
d›r. ‹stanbul’un fethinden sonra Türkler, Bizansl›lardan kalan bu
yap›lara, nüfus art›fl›n› da göz önüne alarak ekler yapm›fllard›r.
Bentlerin en eskisi Topuz Bendi’dir. Büyük Bent ise IV. Ahmet
döneminde duvar› yükseltilerek yeniden yapt›r›lm›flt›r. Bugün
Büyükdere’nin kuzeydo¤usunda bulunan Topuzlu Bendi’ni I.
Mahmut yapt›rm›flt›r. III. Mustafa döneminde ise Ayvat Bendi
