BERL‹N F‹LM FEST‹VAL‹
102
K⤛tlar›”, “Yemifller”, “Liman” gibi yap›tlar›, kübizmin Türki-
ye’de ilk örnekleri olarak de¤erlendirildi. DGSA ö¤retim üyeli¤i,
‹stanbul Resim ve Heykel Müzesi müdürlü¤ü yapt›. Avrupa
Konseyi Sanat Uzmanlar› Heyeti’nde delegelik görevinde bulun-
du. Çanakç›l› ‹kincilik Ödülü’nü (1948), Devlet Sergisi Birincili-
k Ödülü’nü (1967) ve Paris Bienali Onur Madalyas›n› (1967) al-
d›. Ça¤dafl resim sanat›n›n genifl çevrelerce de tan›nmas›n›
amaçlayan yaz›lar› Varl›k, ‹flte, Yeni ‹nsan dergilerinde yay›m-
land›. Yap›tlar›: “Leonardo da Vinci” (1933), “Modern Sanat”
(1938), “Türk Heykelt›rafll›¤›” (1937), “Sanat Konuflmalar›”
(1943), “Türkiye’de Resim” (1943), “Belliniler” (1951), “Resim
Bilgisi” (1964, 1968), “Fikret Mualla” (Orhan Kolo¤lu ile,
1971), “Ustalarla Konuflmalar” (1971).
BERL‹N F‹LM FEST‹VAL‹,
1951’den beri Bat› Berlin’de
düzenlenen film festivali. ‹lk olarak Dr. Alfred Bauer’in öncülü-
¤ünde, II. Dünya Savafl›’ndan sonra ikiye bölünen Berlin’in du-
rumuna kamuoyunun dikkatlerini çekmek amac›yla düzenlendi.
1956’dan sonra Uluslararas› Film Yap›mc›lar› Dernekleri Fede-
rasyonu taraf›ndan A s›n›f› festival kapsam›na al›nd›. Böylece
Cannes ve Venedik film festivalleriyle birlikte dünyan›n en bü-
yük üç film festivalinden biri oldu. ‹lk bafllad›¤› y›ldan 1978’e
kadar haziran-temmuz aylar›nda düzenlenen festival, bu tarih-
ten sonra flubat-mart aylar›nda düzenlenmeye baflland›. 1960’l›
y›llarda Do¤u Bloku ülkelerinin, 1970’ten sonra da Üçüncü
Dünya ülkelerinin kat›l›m›yla festivalin kapsam› daha da genifl-
ledi. Festivalin yar›flmal› bölümünde seçilen en iyi filme “Alt›n
Ay›”, en iyi yönetmen, kad›n ve erkek oyuncuya da “Gümüfl
Ay›” ödülleri verilmektedir. Berlin Film Festivali’ne kat›l›p ödül
alan Türk filmlerinden baz›lar› flunlard›r: “Susuz Yaz” (Metin
Erksan, 1964, Alt›n Ay›), “Sürü” (Zeki Ökten, 1979, iki özel
ödül), “Düflman” (Zeki Ökten, 1980, senaryo ve reji dal›nda iki
özel ödül), “Hakkâri’de Bir Mevsim” (Erden K›ral, 1983, Gümüfl
Ay› özel jüri ödülü), “Gülibik” (Çetin Öner, 1984, çocuk filmle-
ri dal›nda ödül); ayr›ca 1985’te Tar›k Akan “Pehlivan” filminde-
ki rolüyle bir özel ödül, 1986’da da Tuncel Kurtiz ‹srail yap›m›
“Kuzunun Gülümseyifli” adl› filmdeki rolüyle en iyi erkek oyun-
cu olarak “Gümüfl Ay›” ödülünü ald›lar. 2004’teki festivalde Fa-
tih Ak›n’›n yönetti¤i, baflrollerini Birol Ünel, Sibel Kekilli, Mel-
tem Cumbul ve Güven K›raç’›n paylaflt›¤› “Duvara Karfl›” filmi
Alt›n Ay› Ödülü’nü ald›.
BES‹N,
vücudun geliflmesi, eskiyen hücrelerini yenilemesi,
hareket için gerekli enerjiyi sa¤lamas›, hücreleri oluflturan yap›-
tafllar›n›n oluflmas› için gerekli olan kimyasal maddeleri içeren
her türlü yiyecek-içece¤e verilen ad. Canl›lar daha embriyon
hâlindeyken bile hücrelerinin kimyasal yap›tafllar› olan protein-
ler, ya¤lar, madensel tuzlar ve özümlemenin gerektirdi¤i ›s›
enerjisini, d›flardan ald›klar› besinlerden sa¤lamak zorundad›r-
lar. ‹nsan›n hareketi s›ras›nda kaybetti¤i enerjiyi besinlerden al-
d›¤› kalori verici maddelerle karfl›lamas› gerekir. Bu bak›mdan
her besin için ayr› kalori de¤eri saptanm›flt›r. Enerjiyi sa¤layan
besinler, karbonhidratlar (unlu, niflastal› besinler), ya¤lar ve
proteinler olmak üzere üç grupta toplan›rlar. Her türlü flekerli
besin, ekmek ve tah›llar, karbonhidrat bak›m›ndan zengin be-
sinlerdir. Karbonhidratlar sindirim sisteminde parçalanarak,
dolafl›m sistemine geçer ve solunum yoluyla al›nan oksijen ile
yanarak karbon dioksit gaz› ve su a盤a ç›kar›rlar. Bu kimyasal
tepkime s›ras›nda a盤a ç›kan enerji, vücudun enerji ihtiyac›n›
karfl›lar. Her türlü ya¤l› besinlerde bulunan ya¤lar da esas ola-
rak yanma yoluyla enerji sa¤larlar. Ancak karbonhidratl› besin-
lerin vücutta, ya¤lara oranla daha kolay yak›lmas› sonucu, ya¤-
lar birikim sa¤layabilirler. Et, süt, yumurta sar›s›, kuru fasulye,
mercimek, pirinç vb. besinlerde bulunan azotlu bileflikler olan
proteinlerin de büyük k›sm› sindirim sisteminde parçalanarak
kalori sa¤larlar. Proteinlerin parçalanmas› sonucu a盤a ç›kan
üre gibi, vücutta kullan›lmayan azotlu maddeler dolafl›m ve d›fl-
k›lama sistemiyle d›flar› at›l›r. Proteinlerin vücut için as›l önem-
li olan de¤eri, sindirim s›ras›nda parçalanarak hücrelerin yap›-
tafllar› olan aminoasitleri vermeleridir. ‹nsan vücudunun gerek-
sinmesi olan aminoasitleri sa¤layacak olan proteinler en fazla
süt, yumurta sar›s›, s›¤›r, tavuk ve bal›k etinde bulunur. Özellik-
le büyüme ça¤›ndaki çocuklarda, kemiklerin ve difllerin olufl-
mas› için kalsiyum ve fosfata gerek vard›r. Bu iki madde, en faz-
la süt ve sütlü ürünlerde bulunur. Yine, kandaki alyuvarlar›n ya-
p›s›nda bulunan demir ve tiroit bezinin çal›flmas› için gerekli
iyot, sebzelerdeki kimyasal bilefliklerden ve tiroit bezinin çal›fl-
mas› için gerekli ifllevleri yerine getirebilmesi için bir çeflit ara-
c›l›k yapan önemli maddelerden vitaminler de vücut taraf›ndan
yap›lmad›¤› için çeflitli besinlerden sa¤lanmak zorundad›r. Bu
bak›mdan havuç, yeflil sebzeler, patates, süt ve tereya¤›ndan A
vitamini; tah›llardan, patatesten, etten, azotlu sebzelerden (laha-
na gibi), mayal› besinlerden B grubu vitaminleri; turunçgiller-
den, so¤andan, taze sebzelerden C vitamini; tereya¤› ve bal›k-
ya¤›ndan D vitamini gereksinimi giderilir. ‹nsan yaflam›n›n her
dönemi için al›nmas› gerekli olan besinler, beslenme uzmanla-
r› taraf›ndan kalori, protein ve vitamin miktar› olarak hesaplan-
m›flt›r. Dengeli bir beslenme, sa¤l›kl› bir yaflam sürebilmenin
temel koflullar›ndan biridir. Bu arada, besinlerin sindirilmesi,
dolafl›m sistemi arac›l›¤›yla vücudun gerekli yerlerine tafl›nma-
s› ve boflalt›m yoluyla gereksiz maddelerin vücuttan at›lmas›n-
da en önemli rolü oynayan suyun, en gerekli besinlerden biri
oldu¤u unutulmamal›d›r.
BESLENME,
organizma için gerekli yap› ve enerji madde-
lerinin vücuda al›nmas› ve organizman›n bunlar› kullanmas› ifli.
Beslenme bu bak›mdan biyokimyan›n bir dal› olarak görülür.
Organizmay› oluflturan yap›tafllar›n›n meydana gelmesiyle orga-
nizman›n canl›l›¤›n› sürdürebilmesi için gerekli olan enerji be-
sinler taraf›ndan sa¤lan›r. Buna göre besinlerin içerdikleri kim-
yasal maddelerle vücudun gereksinimi olan besinlerin s›n›flan-
d›r›lmas› biyokimyasal yöntemler arac›l›¤›yla yap›l›r. Özellikle
çocuklar›n dengeli olarak büyümesi ve yetiflkinlerin dengeli bir
yaflam sürdürebilmesi için beslenmeyle ilgili bilgilerin çok bü-
yük önemi vard›r. Besinlerin vücutta yak›larak enerji verdi¤i, ilk
kez Frans›z bilgini Lavoisier taraf›ndan ortaya at›ld›. Kimya ve
t›p bilimlerinin geliflmesi sonucunda, organik esasl› olan besin-
lerin yanmas› için gerekli oksijen ile, yanma sonucu ortaya ç›-
kan “karbon dioksit” gaz› ve “kalori” cinsinden enerji de¤eri he-
saplanmaktad›r. Vücudun yaflam›n› sürdürebilmesi için tüketti-
