DEPREM
177
nifl bir yörenin sula-
r›n› toplayan Büyük
Menderes’tir. Ancak
güneydo¤u kesimi-
nin sular›n› Dalaman
toplar. Dalaman’›n
burada kalan yukar›
盤›r›na Kirenis ad›
verilir. D›flar›ya ak›fl›
olmayan Ac›göl’ün
bat› ucu il topraklar›-
na girer. Bunun d›-
fl›nda bafll›ca göl, fazla sular›n› Büyük Menderes’e gönderen Ifl›k-
l›’d›r (Çivril’in do¤usunda). Ege k›y›lar›yla ‹ç Anadolu ve Do¤u
Akdeniz aras›nda bir geçifl alan› olan Denizli ilinin iklimi, bu co¤-
rafî konumun gereklerini yans›t›r. K›fllar, Ege k›y›lar›ndan daha
serin, yazlar onun kadar s›cakt›r. Örne¤in Denizli’de en so¤uk ve
en s›cak ay ortalamalar› +5,7ºC ile 26,8ºC’t›r. Y›ll›k ya¤›fl tutarla-
r› (da¤l›k yöreler d›fl›nda) Ege k›y›lar›na göre bir miktar daha az-
d›r. Güney kesiminde orman oldukça genifl yer kaplarsa da, ilin
genifl bölümü (özellikle do¤u kesimine oranla çukurda kalan
havzalar) bozk›r karakteri tafl›r. Denizli ili ekonomisi tar›m ve hay-
vanc›l›¤a dayan›r. Yeralt› kaynaklar› bak›m›ndan zengin olmad›¤›
gibi, endüstri kurulufllar› da azd›r. Sarayköy yak›n›nda MTA Ens-
titüsü’nün saptad›¤› k›zg›n yeralt› su buhar› birkaç yerde yüze ç›-
kar›lm›fl, hatta s›cakl›¤› 200ºC’› bulan bu buhardan yararlan›larak
küçük bir termik santral da kurulmufltur. Bu giriflim, Türkiye için
de¤iflik bir enerji üretim flekli olmas›yla ilginçtir. Yoksa üretim
miktar› bugün için son derece önemsizdir. Büyük endüstri kuru-
luflu yoktur. Bafll›ca tesis, il merkezinde ve Sarayköy’de kurul-
mufl olan iplik ve dokuma fabrikalar›d›r. Buna karfl›l›k, daha çok
geleneksel dokuma tezgâhlar› dikkati çeker. ‹l içinde say›lar› bin-
leri bulan bu tezgâhlarda pamuklu dokumalar yap›l›r. Ç›rç›r, fla-
rap yap›mevleri, tabakhane, un de¤irmenleri ve birkaç un fabri-
kas› öteki endüstri kurulufllar›d›r. Denizli ili, ulafl›m a¤› bak›m›n-
dan oldukça geliflmifltir. ‹l topraklar›nda 100 km.ye yak›n demir-
yoluyla 500 km.ye yak›n karayolu bulunmaktad›r. Afyonkarahisar
üzerinden gelerek Büyük Menderes vadisi boyunca ‹zmir’e uza-
nan demiryolu il topraklar›ndan geçer. Bu ana hat, Sütlaç istas-
yonunda Çivril’e, Goncal› istasyonunda da Denizli’ye bir ara hat-
la ba¤lanm›flt›r. ‹zmir’i ‹ç Anadolu’ya ba¤layan büyük devlet yol-
lar›ndan biri de yine Büyük Menderes vadisini izler. Dinar’da iki-
ye ayr›lan bu flose, ayn› zamanda Burdur ve ›sparta üzerinden
Antalya ba¤lant›s›n› da sa¤lar. ‹lkça¤’›n baz› kal›nt›lar›, kapl›calar,
turizm bak›m›ndan ilgi çeker. Ulafl›m olanaklar› yeterlidir. Bu ba-
k›mdan Türkiye çap›nda önem tafl›yan yer, Denizli’nin 15 km ka-
dar kuzeydo¤usunda bulunan Pamukkale’dir. Bu bölge, eskiden
beri ünlü travertenleriyle tan›n›rd›. Bugün canl› bir turizm merke-
zi durumuna getirilmifltir. ‹lkça¤’›n büyük bir ticaret ve endüstri
merkezi olarak bilinen Hierapolis kentinin hâlâ çok canl› olarak
ayakta kalan yap›tlar› ve kal›nt›lar› aras›nda son y›llarda kurulan
turistik yap›lar, küçük fakat çok canl› bir turistik istasyonun do¤-
mas›n› sa¤lam›flt›r. S›cak ve flifal› sulardan yararlanan bu oteller,
Hierapolis’in görkemli görünüflünü hâlâ koruyan kal›nt›lar›yla
kucaklafl›r ve ilginç bir görünüm sa¤lar. Pamukkale yaln›zca iç
turizm bak›m›ndan de¤il, d›fl turizm bak›m›ndan da Türkiye’nin
say›l› yerleri aras›ndad›r. ‹l merkezi, Honaz ve Akda¤ kitleleri ara-
s›nda, güneyden gelerek Büyük Menderes’e kar›flan Çürüksu Ir-
ma¤›’n›n geçti¤i dalgal› bir düzlükte kurulmufltur. ‹lkça¤’da ku-
rulmufl olan Laodicea kentinin yak›n›ndad›r. Son y›llarda h›zla
geliflip büyümektedir.
DEN‹ZYILDIZLARI,
derisidikenlilerin, vücutlar› y›ld›z bi-
çimindeki hayvanlar› kapsayan s›n›f›
(Asteroidas).
Genel-
likle bas›k, ender olarak silindirik olan vücutlar› ortadaki bir
disk k›sm› ile bundan ayr›lan ›fl›nsal kollardan oluflmufltur. Kol
say›s› ço¤unlukla 5, kimi türlerde 6-8 ve daha fazla olabilir. A¤›z
alt tarafta, anüs üst taraftad›r. Kimi zaman anüs bulunmayabilir
ve art›klar a¤›zdan geri at›l›r. Vücut, kalker plaklarla kapl› olmak-
la beraber bu plaklar birleflip kabuk meydana getirmezler. Plak-
lar›n üzerinde dikenler, aralar›nda solungaçlar bulunur. Her ko-
lun ucunda birer bileflik göz vard›r. Denizy›ld›zlar› denizlerin dip
k›s›mlar›nda yaflarlar. Hepsi etçildir. Midye, salyangoz, kabuk-
lu, kurt ve küçük bal›klarla geçinirler.
DENKLEM,
içindeki de¤iflken(ler) in baz› özel de¤erleri için
do¤ru olan eflitlik. Bu özel de¤erlere kök, bunlar› bulma ifline de
denklem çözümü denir. Denklemler bir bilinmeyenli, çok bilin-
meyenli diye s›n›fland›r›labilir.
DENKTAfi, Rauf
(1924 Baf/K›br›s), K›br›sl› Türk siyaset
adam› ve K›br›s Türk Federe Devleti baflkan›. ‹lk ve ortaö¤reni-
mini Lefkofla ve ‹stanbul’da, hukuk ö¤renimini Londra’da yapt›.
Lefkofle’de avukatl›¤a bafllad› (1947). ‹lk K›br›s Anayasas›’n›n
haz›rlanmas›nda Türk toplumunu temsil etti. K›br›s baflsavc›
yard›mc›l›¤› yapt› (1950-1957). ‹ki toplum aras›ndaki gerginli-
¤in artmas› üzerine Dr. Faz›l Küçük ile birlikte Türklerin lideri
oldu. K›br›s’›n ba¤›ms›zl›¤› için Londra ve Zürih görüflmelerine
kat›ld› (1959). Türk toplumu meclisi üye ve baflkanl›¤›na seçil-
di (1960). K›br›s Türk Mücahitleri Örgütü’nü kurdu.
1968-1969’da Glafkos Klerides ile görüflmeler yapt›. Nikos
Sampson önderli¤inde Makarios’a karfl› düzenlenen darbe üze-
rine bu görüflmeler sona erdi. Türk Silâhl› Kuvvetleri’nin yapt›-
¤› Bar›fl Harekât› (1974) sonucu K›br›s Türk Federe Devleti ku-
rulunca baflkan oldu (1975). Rumlar›n ikili görüflmeler yoluyla
anlaflmalardan kaç›nmalar› karfl›s›nda 15 Kas›m 1983’te Kuzey
K›br›s Türk Cumhuriyeti kurulunca ilk cumhurbaflkan› seçildi.
1985’te yap›lan halkoylamas›nda 7 y›l için cumhurbaflkan› se-
çildi. Mart 1990’da görevinden istifa etti. Nisan’da yap›lan se-
çimlerde yeniden cumhurbaflkan› oldu. 1995, 2000 y›llar›ndaki
cumhurbaflkanl›¤› seçimlerinde yeniden seçilen Denktafl
görevini sürdürmektedir (Mart 2005).
DEPREM,
yerin derinliklerinden gelen, yeryüzünde sars›nt›
biçiminde beliren, geçici ve k›sa süren do¤a olay›. Deprem,
do¤al afetler aras›nda en çok zarar verenidir. Bafll›ca üç neden-
den oluflan deprem, olufl nedenine göre farkl› fliddet ve sürede
kendini gösterir: Çöküntü depremleri, yeralt›ndaki kimi boflluk-
lar›n ans›z›n çökmesinden ileri gelir. Kimi zaman çok fliddetli
olan bu tür depremler, etkisini özellikle dar alanlarda gösterir.
