F‹L‹STLER
246
olarak kabul edilen FKÖ’nün çeflitli ülkelerde temsilcilikleri var-
d›r. Örgüt, 1988’e kadar ‹srail’i tan›may› reddediyordu. Ayn› y›-
l›n aral›k ay›nda terörist eylemlere son verdi¤ini aç›klay›p May›s
1994’te ‹srail’le birbirlerini karfl›l›kl› tan›d›klar›na iliflkin bir ant-
laflmaya imza koydu. Böylece Gazze ve Eriha, özerk Filistin top-
raklar› ilân edildi. ‹srail-Filistin bar›fl›n›n, Filistinli afl›r› dinci
HAMAS örgütünün ‹srail hedeflerine yönelik sald›r›lar› nedeniy-
le tehlikeye girmesi üzerine Filistin polisi, HAMAS’a karfl› genifl
çapl› bir temizlik harekât› bafllatarak, örgütün baz› üst düzey yö-
neticilerini tutuklad› (A¤ustos 1994).
F‹L‹STLER,
‹.Ö. 12. yüzy›lda tüm Ege Bölgesi’ni ve Önas-
ya’y› etkileri alt›na alarak, Hitit Devleti’nin y›k›lmas›na yol açan
ve M›s›rl›lar›n “Deniz Kavimleri” ya da “Denizden Gelen Halklar”
ad›n› verdikleri kavimlerden biri. Bugünkü Filistin’e yerleflerek
oraya kendi adlar›n› verdiler. ‹srailo¤ullar› bu bölgeye gelince-
ye dek varl›klar›n› korudular. Bu bölgeye Girit’ten geldiklerini
tahmin eden tarihçiler vard›r. Baflka tarihçiler Filistlerin Yuna-
nistan’›n en eski halk› Pelasglar oldu¤una inan›rlar.
F‹LM,
foto¤raf çekmeye yarayan, ›fl›¤a duyarl› bant ya da yap-
rak. Sinemada kullan›lanlar 10 - 300 m. uzunlu¤unda, 35, 16,
9.5 ya da 8 mm. eninde, iki yan› delikli bantlard›r. Görüntü, film
üzerine özel araçlar yard›m›yla al›n›r. Filmlerin, yanmaktan ko-
runmak amac›yla nitrik azotlu yap›lmas›, 1954’te tüm dünyada
zorunlu hâle getirildi. Böyle “emniyet filmleri” 300ºC ›s›ya 10
dakika dayanabilmektedir. ‹lk sesli filmlerde ses, filmden ayr›
olarak banda al›n›r ve çal›n›rd›. Sonralar› senkron olarak film
üzerine, ses dalgalar› da ›fl›k dalgalar›na çevrilerek kaydedildi.
Stereofonik ses dönemine ise sinemaskop ve sinerama gibi bu-
lufllardan sonra geçildi. Filmin ›fl›¤a duyarl› olan yönü asetil -
selülozun üzerine jelatin ve gümüfl bromür kar›fl›m› kaplanarak
haz›rlanm›flt›r. Bu maddeler ›fl›kta bozulur. Böylece görüntü el-
de edilmifl olur. Radyografide de kullan›labilen filmler, filme al›-
nacak yere uygun olarak genifl tabakalar hâlindedir.
F‹LO,
ayn› görevle bir araya getirilen ya da ayn› amaçla kulla-
n›lan ve bir komuta alt›nda bulunan gemi ya da uçaklar›n tümü.
Hava kuvvetlerinde, bir savafl görevini yürütecek biçimde dü-
zenlenen ve donat›lan en küçük hava birli¤ine filo denilir. Hava
filolar›, yerine getirecekleri göreve göre av, bombard›man, keflif
ya da tahliye filosu adlar›n› al›r. Deniz kuvvetlerinde filo, ayn› tip
ya da çeflitli tiplerdeki savafl gemilerinin, bir tu¤amiral ya da ko-
ramiralin komutas› alt›nda toplanmas›yla oluflur. Filo sözcü¤ü,
17. yüzy›lda bir donanman›n ya da bir ülkenin genellikle üçte
birini belirtmek amac›yla kullan›ld›.
F‹LOLOJ‹,
bir dili, o dilde verilmifl ürünlere dayanarak ince-
leyen, bu yolla bir ulusun ya da uygarl›¤›n kültürel geliflimini,
kendine özgü niteliklerini araflt›ran bilim dal›. Filoloji, temelde
eski metinlerin yorumlanmas› yöntemine dayan›r. Eski metinle-
rin bulunup okunmas›, nerede, ne zaman, kim taraf›ndan yaz›l-
d›¤›n›n araflt›r›lmas›, yazma nüshalar›n karfl›laflt›r›lmas›, dil
özelliklerinin saptanmas› gibi çal›flmalardan sonra ilgili metin,
tarihsel ba¤lam› içinde de¤erlendirilir. Filoloji ile dil ve edebi-
yat bilgilerini kar›flt›rmamak gerekir. Dilbilgisi, dili yaln›z niteli-
¤i bak›m›ndan ele al›r. Edebiyat bilgisi de edebî yap›tlar›n dil,
üslup, deyifl ve biçim özelliklerinden do¤an sanat de¤eriyle dü-
flünce hayat›n›n geliflmesindeki rolü üzerinde durur. Oysa filo-
loji, dil özelliklerinden düflünce ögelerine do¤ru gider.
F‹LOT‹LLA,
deniz ve hava kuvvetlerinde, filodan daha az
say›da gemi ya da uçaktan oluflan savafl birli¤i. Deniz kuvvetle-
rinde, dörtten fazla muhrip ve daha küçük savafl gemileri ile de-
nizalt›lardan kurulu ve genellikle yarbay ya da albaylar taraf›n-
dan komuta edilen birliklere de filotilla denir.
F‹LTRE,
bir s›v› içindeki kat› maddeleri süzen ya da ›fl›k ve
sesteki istenmeyen özellikleri tutan ayg›t. Teknolojide ya¤lardan
parafini ay›rmak için bas›nçl› ya da döner filtreler, flarap dam›-
t›lmas›nda, mum yap›m›nda da genifl yüzeyli bas›nçl› filtre kul-
lan›l›r. Suyu ve havay› yabanc› cisimlerden kurtarmak için, çok
tabakal› gözenekli levhalardan yararlan›l›r. Patlamal› ya da içten
yanmal› motorlardaki filtreler ya¤lama ya¤›n›, havay› ve yak›t›
süzerler. Havay› temizlemek için ya¤l› filtrelerden geçirmek ge-
rekir. Ya¤ iki defa filtre edilir. Yak›t ise önce pompada, sonra
karbüratör giriflinde süzülür. Bay›nd›rl›k alan›nda kullan›lan filt-
reler, yol yap›m›nda ve barajlarda toprak tabakalar› ve harc›n
birbirine kar›flmas›n› engeller. Foto¤raf filtreleri, renklerin baz›-
lar›n› tutarak görüntünün netleflmesini ya da renk de¤ifltirmesi-
ni sa¤layan renkli cam ya da jelatinlerdir. Laboratuvarlarda ise
istenmeyen ›fl›nlar› tutmaya yarayan filtreler kullan›l›r. Elektro-
nik ve elektrikte istenmeyen sesleri süzmek amac›yla kullan›lan
ve ancak istenen frekanslar› geçiren frekans ve bant filtreleri
vard›r. Antiparazit filtreler de alçak frekanslar› geçiren ayg›tlar-
d›r. Aerodinamik tünel filtreleri, tünel içindeki hava çalkant›lar›-
n› azaltmaya yarayan çok köfleli bölmelerdir.
F‹LYOS,
Bat› Karadeniz’de ›rmak. Alpagot Da¤›’ndan ç›kar,
Zonguldak-Bart›n aras›nda Karadeniz’e dökülür. 228 km. uzun-
lu¤undad›r. Bafll›ca kolu, Karabük yak›n›nda sa¤dan ald›¤› Araç
Suyu’dur.
F‹NANSMAN,
ekonomik etkinliklerin yürütülmesi için ge-
rekli parasal kaynaklar›n sa¤lanmas›. ‹flletmeler, gereksinmele-
rini karfl›lamak amac›yla bankalardan baz› koflullarla kredi alabi-
lirler, sermayelerini art›rabilir ya da tahvil ihrac› yoluna gidebi-
lirler. Riskli ifllerden do¤abilecek zararlar› karfl›lamak için sigor-
ta flirketleriyle iflbirli¤i yaparlar. Tüketiciler, para gereksinimle-
rini bankalardan ve özel kurulufllardan borç alarak karfl›lar. Hü-
kümet, finansman gereksinimini, vergi ve harçlar koyarak, emis-
yonu art›rarak, tahvil ç›kartarak ve Uluslararas› Para Fonu (‹MF),
Dünya Bankas› gibi uluslararas› kurumlardan ve bankalardan
borç alarak karfl›lar. Uluslararas› bankalar, yerli ve uluslararas›
büyük iflletmelerin finansman gereksinimlerini de karfl›lar.
F‹NLAND‹YA
(Fince: Suomi, Fr.: Finlande, ‹ng.: Finland),
Kuzey Avrupa’da devlet. 60º -70º Kuzey enlemleri aras›nda yer
al›r. Kuzeyde Norveç, do¤uda Rusya’n›n Murmansk ve Karelya
bölgeleri, güneyde Finlandiya Körfezi, bat›da Botni Körfezi ve
kuzeybat›da ‹sveç ile s›n›rlan›r. Yüzölçümü 388.145 km
2
, nüfu-
su 5.000.000 (1995). Baflkenti Helsinki, di¤er önemli kentleri
Tampere, Turku, Espoo, Vantaa, Lahti, Pori, Vaasa, Kemi, Kot-
