GORK‹, Maksim
277
bu deliklerin aralar›nda en az 100 m. bulunur. Golf oyununda
amaç, golf sopas›n› en az say›da kullanarak topu tüm deliklere
s›rayla sokmakt›r. Uzun mesafeler için tahta, k›sa mesafeler
içinse demir sopa kullan›l›r. En fazla 24 kötü puan al›nabilir; kö-
tü puan› olmayan oyuncu 68-75 vurufl yapabilir. Uluslararas›
turnuvalar› vard›r.
GONDOL,
uzunlu¤u 10 m., geniflli¤i 1,5 m. kadar olan yas-
s› kay›k. Venedik’te kanallarda kullan›l›r. iki ucu sivri ve yukar›-
ya k›vr›kt›r; bafl taraf› balta flekilli bir uçla biter. Boylam ekseni-
nin konumundan dolay› ilerlerken sa¤a kayar. Kay›¤› tek kürek-
le idare eden gondolcu, küre¤i, k›ç taraf›nda ve sa¤dan kullana-
rak bu durumu giderir.
GONG,
orkestralarda kullan›lan, Uzak Do¤u kökenli, vurgulu
çalg›. Madenî, ço¤unlukla bronzdan yap›lm›fl bir tabak biçimin-
dedir. Bir yere as›l›p, tokmakla vurularak çal›n›r. Tokmak keçe
ya da bez kapl› olabilir.
GOODYEAR, Charles
(1800 New Haven-1860 New
York), Amerikal› mucit. 1839’da kauçuk üstünde kükürtleme yo-
luyla lâstik yap›m yöntemini buldu. Ayr›ca eboniti icat etti.
GORBAÇOV, Mihail Sergeyeviç
(1931 Privolnoye),
Sovyet devlet adam›. 1957’de Komünist Partisi üyesi oldu.
1955’te Moskova Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi.
Daha sonra Genç Komünistler Birli¤i ve Stavropol’daki yerel
parti örgütünde çal›flt›. 1967’de Stavropol Tar›m Enstitüsü’nü
bitirdi. 1970’te yerel parti komitesinin birinci sekreteri seçildi.
1978’de parti merkez komitesi tar›m sekreterli¤ine atand›.
1980’de politbüro üyeli¤ine getirildi. Konstantin Çernenko’nun
genel sekreterli¤e seçilmesinden sonra Sovyetler Birli¤i’nin
ikinci önderi durumuna geldi. Çernenko’nun Mart 1985’te ölü-
mü üzerine Komünist Partisi Genel Sekreterli¤i’ne getirildi.
Gorbaçov iktidara gelince yönetici kadroyu gençlefltirdi. Devlet
yaflam› ve toplum yap›s›nda “glasnost” ve “perestroika” politi-
kalar› ile bafllatt›¤› reformlar› uygulamaya soktu. ABD ile silâh-
s›zlanma konusunda 1985 ve 1988 aras›nda dört kez zirve gö-
rüflmesi yapt›. Afganistan’daki Sovyet askerlerini geri çekerek
uluslararas› sayg›nl›¤›n› önemli ölçüde art›rd›. Nisan 1990’da
yap›lan yasa de¤iflikli¤i ve ard›ndan yap›lan seçimle Sovyetler
Birli¤i’nin ilk devlet baflkan› oldu (25 May›s 1990). Komünist
Parti’nin iktidar tekelini kald›rd› ve daha güçlü bir baflkanl›k sis-
temi kurdu. Piyasa ekonomisine geçiflle ilgili bir reform haz›r-
lad› (1990). Gorbaçov’a karfl› A¤ustos 1991’de yard›mc›s› Gen-
nadiy Yanayev baflkanl›¤›ndaki bir cuntan›n düzenledi¤i darbe
baflar›s›zl›kla sonuçland›. Gorbaçov, Do¤u-Bat› yumuflamas›n-
daki öncü rolü ile 1990 Nobel Bar›fl Ödülü’ne lây›k görüldü. Ba-
t›’da alabildi¤ine popüler olmas›na ra¤men ülkesinde ciddî bir
muhalefetle karfl› karfl›ya kalan Gorbaçov, SSCB’nin varl›¤›na
son vererek Ba¤›ms›z Devletler Toplulu¤u’nun (BDT) kurulma-
s›na yol açan 1991 Alma-Ata (Almat›) anlaflmalar›n›n ard›ndan
görevinden ayr›ld›. Gorbaçov’un Türkçeye de çevrilen eserleri
vard›r: “Glasnost: As›l Neyi ‹stiyorum” (1987), “Perestroika: Ül-
kemiz ve Dünya ‹çin Düflünce” (1988), “Herfley ‹nsan ‹çin”
(1988), “Ekim ve Perestroyka: Devrim Sürüyor” (1988).
GORD‹ON,
eski Frigya Devleti’nin merkezi (bugünkü ad›
Yass›höyük). Sakarya Irma¤›’n›n Porsuk Çay› ile birleflti¤i yerin
biraz yukar›s›ndad›r. Uzunlu¤u 500 m., geniflli¤i 350 m. olan bir
höyüktür. Gordion, do¤u ile bat› aras›nda çok eski bir askerî ve
ticarî yolun üzerinde bulundu¤undan tarihte önem tafl›m›flt›r.
Geniflli¤i 6 m. olan bu tarihî yolun bir k›sm› Gordion’da ortaya
ç›kar›lm›flt›r. “Kral yolu” olarak bilinen bu yol ‹.Ö. 333’te sefer
haz›rl›klar›n› Gordion’da tamamlayan Büyük ‹skender taraf›ndan
da kullan›lm›flt›r. Gordion ad›n›n Kral Gordias’tan geldi¤i san›l-
maktad›r. En parlak dönemini Frigya devrinde yaflayan Gordion
o dönemde yüksek surlarla çevrilmifl bir kale - flehir görünü-
mündeydi. Sonradan defalarca yak›l›p y›k›lan Gordion’da 1900
y›l›nda Amerikan ve Alman araflt›rma gruplar› kaz›lar yapm›fllar
ve çeflitli mezarlar bulmufllard›r. As›l büyük kaz›lar 1950 y›l›nda
bafllam›flt›r, bulunan yap›tlar Ankara Arkeoloji Müzesi’ndedir.
GOR‹L,
insan›ms›lar›n en irisi ve en güçlüsü olan memeli
hayvan
(Gorilla gorilla).
2 m. boyundad›r. Kafatas› uzun,
tepesi çekik, kafl kenarlar› ç›k›nt›l›, kulaklar› küçük, yüzü ve çe-
nesi kuvvetlidir. Erke¤inin köpekdifli, yaflland›kça çengel biçi-
mini al›r. Omuzlar› genifl, kemikleri kal›n, kollar› çok uzun ve
kal›n kasl›d›r. Genel olarak ayaklar› üstünde fazla yürüyemez.
K›llar› k›rm›z›-esmer renklidir. Yap› bak›m›ndan insana en yak›n
olan maymundur. Tropikal Bat› Afrika’da ormanlarda toplu hâl-
de yaflar ve meyveyle beslenir.
GORK‹, Maksim
(1868 Nij-
ni/Novgorod - 1936 Moskova),
Rus yazar›. As›l ad› Aleksey Mak-
simoviç Peçkov’dur. Küçük yaflta
ailesini yitiren Gorki’nin çocuklu-
¤u, yoksulluk içinde geçti. Say›s›
belirsiz birçok iflte çal›flt›. 1884’te
Kazan Üniversitesi’ne girmeyi
denediyse de baflaramad›. Tam
bir umutsuzluk içinde kendini öl-
dürme girifliminde bulundu
(1887). Hemen ard›ndan Rusya
içinde uzun süren gezilere ç›kt›.
1890’lar›n sonuna do¤ru Nijni-Novgorod’da “Nobe Slovo” ve
“Zizn” dergilerinde çal›flmaya bafllad›. 1892’de “ac›” anlam›n›
tafl›yan “Gorki” takma ad›yla ilk öyküsü “Makar Çudra”y› yay›m-
lad›. Bu arada Marksistler ile iliflki kurdu, Tolstoy ve Çehov ile
tan›flt›, Moskova’daki Sanatç›lar Tiyatrosu çevresine girdi. Bol-
flevik “Novaja Zizn” dergisinin kurucular› aras›nda yer ald›. Pe-
tersburg’da Lenin ile tan›flt›. 1905 Devrimi’nden sonra tutuklan-
d›, bir süre sonra serbest b›rak›ld›. Yeniden tutuklanmas›n›n
önüne geçmek için Finlandiya üzerinden yurt d›fl›na ç›kt›, ‹sveç,
Almanya, Fransa ve Amerika’ya gitti. Londra’da Rus Sosyal De-
mokratlar›n›n 5. Kongresi’ne kat›ld› (1907). 1906’da hastal›¤›
nedeniyle 7 y›l kalmak üzere Capri Adas›’na yerleflti. 1917 fiu-
bat Devrimi’nden sonra Kerenski Hükümeti’nde Güzel Sanatlar
Bakan› oldu. 1921-1924 y›llar›n› Almanya ve Çekoslovakya’da
geçirdi, 1924’te Sorrent’e yerleflti. 1931’de kesin olarak Rus-
ya’ya döndü. 1934’te I. Sovyet Yazarlar Kongresi’nde baflkan
