okul ansiklopedisi - page 28

tar›m›n ba¤daflt›r›lmas› da birleflme sürecinin zorlu sorunlar›n-
dan biridir. ‹flgücünün yaklafl›k % 3’ünü istihdam eden tar›m›n
gayri safi yurtiçi has›laya (GSY‹H) katk›s› % 1’in alt›ndad›r. Al-
manya’n›n verimli topraklar›nda en çok bu¤day, arpa, m›s›r ve
flekerpancar› ekilir. Kuzeyde tafl›nt› ovalar›ndaki ve da¤l›k yöre-
lerdeki görece verimsiz topraklarda m›s›r, çavdar, yulaf, yem
bitkileri ve patates yetifltirilir. Hayvanc›l›k domuz, s›¤›r ve koyun
besicili¤ine dayan›r; tavuk, hindi ve ördek gibi kümes hayvan-
lar› beslenir. Ayr›ca at yetifltirilir. Mand›rac›l›k aç›s›ndan önem-
li otlaklar kuzeydeki k›y› ovalar› ile Bavyera’dad›r. Potsdam ya-
k›nlar›ndaki Havel, Halle bölgesi ve Thüringen meyveleriyle,
Spree Orman›n›n turbal›k topraklar› yeflil sebzeleriyle ünlüdür.
Ba¤lar›n ço¤u bat›da, Ren, Mosel, Main ve Neckar vadilerinde
ya da yak›nlar›ndad›r. Dresden yak›nlar›nda Elbe Vadisinin ya-
maçlar›nda da flarapl›k üzüm yetifltirilir. Almanya’n›n yaklafl›k
üçte birini kaplayan ormanlar›n yar›s›ndan fazlas› devletin, eya-
letlerin ve belediyelerin, geri kalan› özel kiflilerin mülkiyetinde-
dir. Almanya, do¤al kaynaklar aç›s›ndan zengin bir ülke de¤il-
dir; geliflmifl sanayisi için gerekli hammaddelerin ço¤unu ithal
etmek zorundad›r. Antrasit ve linyit yataklar›, gereksinimini kar-
fl›layacak düzeydedir. En zengin kömür yataklar› Ren-Ruhr hav-
zalar›nda ve Saar-
land bölgesinde-
dir. Harz da¤lar›
yak›nlar›nda, Köln
çevresinde, Po-
lonya s›n›r›nda ve
halle ile Leipzig
dolaylar›nda linyit
yataklar› vard›r.
Birleflmeden he-
men önce dünya-
n›n en büyük linyit
üreticisi olan Do-
¤u Almanya’da bu
yak›t›n çok yayg›n
kullan›lmas› kirli-
lik
sorununun
önemli etkenlerin-
den
olmufltur.
Ekonomik de¤er tafl›yan di¤er minerallerden tuz ve potas, Harz
da¤lar›n›n kuzey ve güney kesimlerinde ç›kar›l›r. Almanya’n›n
petrol ve do¤al gaz yataklar› daha çok Kuzey Denizi k›y›lar›nda-
d›r. Ham petrol üretimi, ülke gereksiniminin çok küçük bir bö-
lümünü karfl›lar. Do¤al gaz rezervleri ise gereksinimin üçte bi-
rini karfl›layacak düzeydedir. Elektrik enerjisi, termik, nükleer ve
hidroelektrik santrallardan sa¤lan›r. Almanya’n›n ekonomik gü-
cü sanayiden kaynaklan›r. GSMH’n›n yaklafl›k beflte ikisi ma-
dencilikle birlikte imalat sektöründen sa¤lan›r; iflgücünün de
yaklafl›k üçte biri bu sektörde çal›fl›r. ‹malat sanayii çok çeflitli-
dir. En önemli sanayi dallar›, motorlu araç ve makine üretimi,
elektrik ve elektronik, kimya sanayii ve g›da ifllemeleridir. Al-
manya, otomobil üretiminde ABD ve Japonya’dan sonra dünya-
da üçüncü s›rada gelir ve üretiminin % 60’›n› ihraç eder. Maki-
ne, elektrik ve elektronik sanayileri de ihracata dönük üretim ya-
par. Ülkedeki ileri toknoloji kurulufllar› daha çok Baden-Würt-
temberg ve Bavyera’dad›r. Geleneksel temel sanayilerin en
önemlisi, kimya sanayiidir. Madencilik ve demir-çelik sanayii,
onun ard›ndan gelir. Gemi yap›mc›l›¤›, kuzeydeki k›y› bölgesi-
nin ekonomisinde yaflamsal bir yer tutar. Teknolojik gerilik ve
çevre kirlili¤i nedeniyle birçok sanayi kuruluflunun kapat›ld›¤›
do¤u kesiminde Halle-Leipzig-Bitterfeld bölgesindeki kimya te-
sislerinin yan› s›ra Schwedt ve Afla¤› Lausitz’te kurulmufl yeni
üretim birimleri vard›r. Metalurji ürünlerinin bafl›nda nitelikli
çelik ve alüminyum gelir. Tafl›t üretimi, elektrikli lokomotif, yük
vagonu, küçük otomobil ve hafif kamyonlar› kaps›yordu. Maki-
ne üretimi daha çok güneyin sanayi kentleriyle Do¤u Berlin çev-
resinde toplanm›flt›r. Almanya, 1986’da dünyan›n ticaret hacmi
en büyük ülkesi olarak ABD’nin yerini alm›flt›r. 1952’den baflla-
yarak ihracat›, ithalat›n› aflm›fl ve ihracat de¤erindeki art›fl,
1980’lerin ortalar›na gelindi¤inde % 150’nin üzerine ç›km›flt›r.
Ayn› dönemde ABD ve Japonya’daki düzeyi geçen d›fl ticaret
fazlas›, 1991’den sonra sanayi ürünlerinin do¤u pazarlar›na yö-
nelmesi ve do¤u için ek ithalata gidilmesi nedeniyle gerilemifl-
tir. Almanya’n›n d›fl ticaretinde en önemli yeri AT üyesi ülkeler
tutar; onlar› ABD
izler.
‹sviçre,
Avusturya, ‹sveç,
Japonya ve eski
Do¤u Bloku ülke-
leriyle ticaret de
önemlidir. ‹thalatta
en önemli yeri ser-
maye mallar› ve
hammaddeler, ara
mallar,
tüketim
mallar›, yiyecek,
içecek, tütün ürün-
leri ile madencilik
ve enerji ürünleri
tutar. Kara, demir
ve su yollar› siste-
minin geliflmiflli¤i
ve
karmafl›kl›¤›
aç›s›ndan dünyan›n en önde gelen ülkelerinden olan Alman-
ya’n›n Avrupa’daki merkezî konumu, transit yük ve yolcu tafl›-
mac›l›¤›nda önemli bir ifllev yüklenmesine yol açm›flt›r. Do¤u
Avrupa’da yaflanan dönüflümlerden, özellikle de iki Almanya’n›n
birleflmesinden sonra do¤u-bat› yollar›nda trafik canlanm›flt›r.
Yolcu tafl›mac›l›¤›nda, sistemin h›z›, düzgünlü¤ü ve geliflmiflli-
¤i aç›s›ndan dünyada ilk s›ralarda yer alan Almanya’da en küçük
kasabalara bile otobüs ifller. II. Dünya Savafl›'n›n bafllamas›na
kadar geçen k›sa süre içinde Almanya’da ekonomi alan›nda bü-
yük baflar›lar elde edilirken, demokratik özgürlükler büyük öl-
çüde yok edildi. Siyasal polis (Gestapo), SA ve SS kuruluflla-
r›n›n bask›s› alt›nda çok fliddetli bir antisemitizm (Yahudi
aleyhtarl›¤›) ve antikomünizm politikas› sürdürüldü. Genç Al-
manlar "führer" çevresinde toplan›rken, bir bölüm Alman ülke-
ALMANYA FEDERAL CUMHUR‹YET‹
28
1...,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27 29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,...672
Powered by FlippingBook