delphia, Pittsburgh, Saint Louis, San Bernandio, San Diego,
San Francisco, San José, Seattle, Washington. ABD dünyan›n
en önemli tar›m, madencilik, sanayi ve ticaret ülkesidir. ABD
yaln›zca ekonomik alanda de¤il, politik alanda da dünya çap›n-
da belirleyici bir rol oynamaktad›r. Bu alanda etkin duruma gel-
mesi, ekonomik geliflmesine paralel olarak I. Dünya Savafl› dö-
nemine rastlar. ABD’nin kuruluflundan I. Dünya Savafl›’na dek
sürdürdü¤ü izolasyonizm (Avrupa ile ilgili sorunlara kar›flma-
ma) ve tarafs›zl›k politikas›, savafla girilmesiyle son buldu. Sa-
vafl sonras›nda yeniden kendi içine kapanan ABD yaln›zca Gü-
ney Amerika’daki olaylarla ilgilendi. Ekonomiyi altüst eden
1929 ekonomik bunal›m›ndan sonra baflkanl›¤a seçilen F. D.
Roosevelt uygulamaya koydu¤u New Deal politikas›yla durumu
düzeltti. II. Dünya Savafl›’na dek görünürde bir izolasyonizm uy-
gulayan ABD, Japonlar›n Pearl Harbour sald›r›s› sonucunda sa-
vafla girdi ve savafltan sonra dünya politikas›nda belirleyici bir
rol oynamaya bafllad›. Birleflmifl Milletler Örgütü’nün kurulma-
s›na öncülük etti. Savafl sonras›nda Sovyetler Birli¤i ile aras›
aç›l›nca “so¤uk savafl”› bafllatt›. 1961’e kadar süren “so¤uk sa-
vafl” döneminde, kurulmas›n› sa¤lad›¤› çeflitli paktlarla sosya-
list ülkelerin çevresinde bir ba¤lafl›klar kufla¤› oluflturdu.
1961’de baflkan seçilen J. F. Kennedy ve onun 1963’te öldürül-
mesinden sonra baflkan olan L. B. Johnson zaman›nda, Küba
krizine ve Vietnam Savafl›’n›n sürmesine karfl›n, uluslararas›
iliflkilerde belli bir yumuflama oldu ve “so¤uk savafl” terk edil-
di. 1968’de baflkanl›¤a seçilen R. Nixon zaman›nda ABD ordu-
su Vietnam’dan çekildi. Çin Halk Cumhuriyeti ile iliflki kuruldu
ve gelifltirildi. “Watergate Olay›” olarak adland›r›lan skandal ne-
deniyle 1974’te baflkanl›ktan ayr›lan Nixon’un yerine s›ras›yla
Gerald Ford ve Jimmy Carter geçti. Oldukça sönük geçen bu
dönemin en önemli olay›, Carter’›n baflkanl›¤›n›n son günlerin-
de meydana gelen Tahran ABD büyükelçili¤i bask›n› oldu. 1981
y›l›nda, sertlik yanl›s› Reagan baflkan seçildi. ‹ki dönem baflkan-
l›¤› sürdüren Reagan, yerini Ocak 1989 seçimlerinde George
Bush’a b›rakt›. Özellikle d›fl politika alan›nda birçok yeni giri-
flimde bulunan Bush yönetimi döneminde Irak’›n Kuveyt’i iflgal
etmesiyle bafllayan Körfez Savafl› (17 Ocak 1991) önemli bir
dönemeç oldu. 2 Kas›m 1992’de yap›lan seçimler sonucu De-
mokrat Parti aday› Bill Clinton, ABD baflkanl›¤›na getirildi. Bill
Clinton, 1996’daki seçimde ikinci kez ABD baflkan› seçildi.
2000 y›l›nda birinci, aral›k 2004 seçimlerinde ise 2. kez baflkan
olan George W. Bush, ABD’nin baflkan›d›r. Bushda eski baflkan-
lardan babas› George Bush’un Irak’›n Kuveyt’i iflgalini bahane
etmesi gibi kitle imha silahlar›n› bahane ederek 2003 y›l› mart
ay›nda Irak’› ‹ngiltere ile birlikte iflgal etti. Irak’ta iflgal ve direnifl
sürmektedir (2005).
AM‹C‹S, Edmondo de
(1846 Oneglia - 1908 Bordighe-
ra), ‹talyan yazar›. Daha on üç yafl›ndayken Garibaldi’nin gönül-
lüler alay›na kat›lmak istedi. Subay olarak orduya girdi (1865).
‹talya-Avusturya savafl›nda çarp›flt› (1866). Askerî bir derginin
yazarl›¤›na getirildi (1867). 1870-1875 aras› çeflitli gazetelerin
muhabiri olarak uzun gezilere ç›kt›, bu arada ‹stanbul’a da gel-
di. Ölümüne dek serbest yazar olarak Torino kentinde yaflad›.
Ö¤retici ve e¤itici bir yaklafl›mla kaleme al›nm›fl yaz›lar› genç bir
okur kitlesine yöneliktir. Ayn› e¤ilim gezi notlar›nda da görülür.
Yazar olarak en büyük baflar›s›n› “‹l Cuore” (Kalp, 1869; Türk-
çeye Çocuk Kalbi ad›yla çevrilmifltir) adl› büyük öyküsüyle ka-
zand›. Küçük bir ö¤rencinin günlü¤ü biçiminde yaz›lm›fl bu ya-
p›t, “Pinokyo”nun yan› s›ra ‹talyan çocuk kitaplar›n›n en üstün-
lerinden biri olarak kabul edilir. Bunun d›fl›ndaki kitaplar› bugün
unutulmufl bulunmaktad›r.
AM‹K GÖLÜ,
Hatay ilinde, ayn› ad› tafl›yan ovan›n orta ke-
siminde göl. Alan› 60 km 2 , yüzey sular›n›n yüksekli¤i 80 met-
re olan bu göl, s›tma mücadelesi amac›yla kurutulmufltur.
AM‹K OVASI,
Hatay ili s›n›rlar› içinde, Amanos ve Kurt
da¤lar› aras›nda ova. Kuzey yönünde gittikçe daralan ovan›n en
genifl yeri Amik Gölü çevresidir. Ovan›n güney bölümündeki
geniflli¤i 30-35, kuzeydeki geniflli¤i 18-20 km., kuzey-güney
do¤rultusundaki uzunlu¤uysa 90 km.’dir. Yüzölçümü 1.500
km 2 , denizden yüksekli¤i 140-150 m.’dir. Amik Ovas› Türki-
ye’nin büyük ve verimli çukur-ovalar›ndan biridir.
AM‹NE HATUN
(? - 577 Ebu vahas›/Medine), Hz. Muham-
met’in annesi. Gerek ana soyu, gerek baba soyu, Mekke’nin asil
ailelerindendi. Yine Mekke’nin ileri gelenlerinden Abdülmutta-
lip, o¤lu Abdullah’›n, zekâ ve soyluluk bak›m›ndan seçkin bir
yeri olan bu k›zla evlenmesini çok istedi ve onlar› evlendirdi.
Fakat bu mutlu evlilik çok sürmedi ve Âmine Hatun hamileyken
efli Abdullah öldü. Genç kad›n, 20 Nisan 571 Pazartesi günü bir
o¤lan çocuk dünyaya getirdi. Bu çocuk, gelecekte büyük ‹slâm
Peygamberi olacakt›. Alt› y›l sonra, genç kad›n, o¤luyla beraber
Medine’ye yapt›¤› bir ziyaretten dönerken yolda hastaland› ve
Ebu vahas›nda vefat etti. Kabri oradad›r. ‹slâm gelene¤i, o¤lu-
nun peygamberli¤inden sonra onu kutsallaflt›rd› ve Müslüman-
l›¤›n mübarek ve efsanevî kahramanlar› aras›nda kendisine özel
bir yer verdi. Faziletin, temizli¤in, vefan›n ve çeflitli güzelliklerin
temsilcisi olarak ‹slâmî edebiyatta daima ifllenmifl bir temad›r.
AM‹NOAS‹TLER,
bir ya da birden çok amino grubu içeren
AM‹C‹S, Edmondo de
34
