rasio¤ullar›n› ortadan kald›rd›lar ve Rumeli’ye geçtiler. Böylece
Anadolu iktidar›n›n en güçlü aday› olarak ortaya ç›km›fl oluyor-
lard›. Osmano¤ullar›, beyliklerin kimi kentlerini sat›n alarak, ki-
milerini de akrabal›k yoluyla ele geçirerek Anadolu kesiminde
çok güçlendi. Karamano¤ullar›, Osmano¤ullar›’n› yok etmek
için Anadolu beyleri, Memlûkler, Akkoyunlular, Bizansl›lar,
Rumlar ve Macarlar ile birleflti. Ama her defas›nda Osmano¤ul-
lar›’na yenilerek biraz daha güçten düfltüler. Sonunda Osmano-
¤ullar› hepsini ortadan kald›rarak, Anadolu’da Türk birli¤ini ger-
çeklefltirdi. Anadolu’nun çeflitli bölgelerinde k›sa ya da uzun bir
süre egemenlik kurmufl olan beylikler alfabe s›ras›na göre flun-
lard›r: Alaiye Beyli¤i (Alanya), Artuko¤ullar› (Mardin, Diyarba-
k›r), Ayd›no¤ullar› (Ayd›n), Candaro¤ullar› “‹sfendiyaro¤ullar›”
(Kastamonu, Sinop), Daniflmendo¤ullar› (Amasya, Tokat, S›-
vas, Yozgat, Çorum, Malatya), Dulkadiro¤ullar› (Elbistan, Ma-
rafl), Eretna Beyli¤i (Kayseri, S›vas), Eflrefo¤ullar› (Beyflehir),
Germiyano¤ullar› (Kütahya yöresi), Hamito¤ullar› (‹çel, Antal-
ya), Hüsamettin Çobano¤ullar› (Kastamonu), ‹nanço¤ullar› (De-
nizli), ‹zmiro¤lu Beyli¤i (‹zmir), Kad› Burhanettin Beyli¤i (Kay-
seri, S›vas), Karamano¤ullar› (Karaman, Konya), Karesi Beyli¤i
(Bal›kesir), Mengüceko¤ullar› (Kemah, Erzincan), Menteflo¤ul-
lar› (Mu¤la), Osmano¤ullar› (Bilecik, Bursa), Pervaneo¤ullar›
(Sinop), Ramazano¤ullar› (Adana), Sahipatao¤ullar› (Afyon),
Saltuko¤ullar› (Erzurum), Saruhano¤ullar› (Manisa).
ANADOLU MEDEN‹YETLER‹ MÜZES‹,
Ankara’da
Mahmut Pafla Bedesteni ile Kurflunlu Han’›n yeniden düzenlen-
mesi ile oluflturulan Türkiye’nin ve dünyan›n en zengin müzele-
rinden biri. 1932’de Atatürk’ün iste¤iyle Hitit Müzesi ad›yla ku-
ruldu. Daha sonra Ankara Arkeoloji Müzesi ad›n› ald› ve
1967’de bugünkü ad›yla ziyarete aç›ld›. Müzede tarihöncesin-
den Urartular’a kadar çeflitli medeniyetlere ait buluntular sergi-
lenmektedir. Müzenin en ilginç bölümü, gerçek boyutlar›nda
yeniden oluflturulmufl Çatalhöyük odas›d›r. Bu oda, Çatalhö-
yük’te ortaya ç›kar›lan buluntularla oluflturulmufltur. Sergilenen
buluntular›n Yontma Tafl dönemine ait olanlar› Ankara, Kahra-
manmarafl, Hatay, Trakya, Isparta ve Antalya kaz›lar›ndan, Yeni
Tafl dönemine ait olanlarsa Çatalhöyük, Hac›lar kaz›lar›ndan el-
de edilmifltir. Ayr›ca ‹slâmiyet öncesi ve ‹slâmiyet dönemine ait
sikkeler de burada sergilenmektedir. Müzenin ayr›ca laboratu-
var›, kitapl›¤›, konferans salonu, foto¤rafhanesi ve onar›m atöl-
yeleri vard›r.
ANADOLU SELÇUKLU DEVLET‹,
Malazgirt Sava-
fl›’ndan sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk-‹slâm devletlerinin
en güçlülerinden ve en uzun ömürlülerinden biri (1077-1308).
Anadolu’nun Türkleflmesinde ve Haçl›larla yap›lan savafllarda
en önemli rolü oynad›. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu
Kutalm›flo¤lu Süleyman fiah’t›r. Süleyman fiah, Marmara Deni-
zi’ne kadar Anadolu’yu ele geçirdi, ‹znik’i kendine baflkent yap-
t›. Yerine o¤lu I. K›l›ç Arslan (1092-1106) geçti. I. K›l›ç Arslan
ve I. Mesut (1116-1156) Haçl›lar ile mücadele ettiler. II. K›l›ç
Arslan (1156-1192), Bizansl›lara karfl› Miryokefalon Savafl›’n›
(1176) kazanarak Türk egemenli¤ini sürekli hâle getirdi ve Bi-
zans’›n Anadolu’yu tekrar ele geçirme emellerine son verdi.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1204 y›l›na kadar olan devri, ku-
rulufl devri olarak kabul edilir. 1204-1237 y›llar› geniflleme ve
büyüme devridir. 1204-1237 y›l›na kadar hüküm süren I. G›ya-
settin Keyhüsrev, I. ‹zzettin Keykavus ve I. Alaettin Keykubat dö-
nemleri, Anadolu Selçuklu Devleti’nin en parlak zaman›d›r. Bu
dönemde Anadolu Selçuklu Devleti, Karadeniz ve Akdeniz’e
ulaflt›, Karadeniz’in kuzeyinde K›r›m’da önemli bir ticaret liman›
olan Su¤dak, Anadolu Selçuklular›’n›n eline geçti. Anadolu, bü-
tün Asya ticaret yollar›n›n birleflti¤i ve sona erdi¤i ülkelerden
biri oldu. Çok say›da kervansaray yap›m› sonucu, ticaret hayat›
güvenlik alt›na al›nd›. Türklerin Müslümanl›¤› kabul etmelerin-
den sonra, göçebe Türk boylar› taraf›ndan kurulan Türk-‹slâm
devletlerinin hemen hepsi bir süre sonra, kurulduklar› bölgenin
yerleflik, kentli unsurlar›n›n ekonomik ve kültürel etkisi alt›na
girip kuruluflunda bafll›ca etken olan göçebe Türk boylar›ndan
uzaklaflarak, ekonomik ve kültürel bak›mdan onlara ters düflme-
ye, yabanc›laflmaya bafllamaktayd›lar. Anadolu Selçuklular›’nda
da bu durum kendini gösterdi. II. G›yasettin Keyhüsrev zama-
n›nda göçebe Türk afliretleri, Baba ‹shak ad›nda bir Türkmen
derviflinin önderli¤inde Anadolu Selçuklu Devleti’ne karfl› ayak-
land›lar. ‹syan çok büyük zorluklarla bast›r›ld› ve bu olay, Ana-
dolu Selçuklular›’n›n gücünü çok sarst›. Buna sultan›n ve çev-
resindeki adamlar›n beceriksizlikleri ve ahlâks›zl›klar› de ekle-
nince, 1243’te Mo¤ollara karfl› Köseda¤ yenilgisi kaç›n›lmaz ol-
du. Bu yenilgiyle birlikte Anadolu, Mo¤ol etkinli¤i alt›na girdi.
Mo¤ol yönetiminde de yerleflik halk ile göçebe halk aras›nda
ikilik kendini gösterdi. Kentli unsurlar ve onlar›n dinî temsilcisi
durumunda olan Mevlevî tarikat›, Mo¤ollara karfl› uzlafl›c› bir
tav›r içine girerken, göçebe afliretler Mo¤ollara karfl› amans›z
bir mücadeleye girifltiler. Bu mücadelede Karamano¤ullar› ön
plana geçti. Mo¤ol yönetimi, Anadolu için her bak›mdan y›k›c›
ve karanl›k bir dönem oldu. Anadolu Selçuklu Devleti, iflte bu
olaylar içinde ömrünü tamamlad›, son Anadolu Selçuklu Sulta-
n› II. Mesut’un ölümü ile tarihe kar›flt›.
ANADOLU VE RUMEL‹ MÜDAFAA‹ HUKUK
CEM‹YET‹,
Anadolu’nun çeflitli yerlerinde, Mondros Müta-
rekesi’nden sonra kurulan yerel direnifl örgütlerinin birleflme-
siyle meydana gelen kurulufl. S›vas Kongresi kararlar›n›n 9.
maddesi “bütün bölgesel vatanî ve millî cemiyetlerin, Anadolu
ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti ad› alt›nda birlefltirildi¤i”
hakk›ndad›r. Cemiyetin ilk kongresi 11 Eylül 1919’da S›vas’ta
yap›ld›. Son Osmanl› Mebusan Meclisi için yap›lan seçimlerde
cemiyetin üyesi olan adaylar ço¤unlu¤u kazand›. ‹lk Türkiye Bü-
yük Millet Meclisi’nde de cemiyet üyeleri ço¤unlukta idi. Kurtu-
lufl Savafl›’n›n baflar› ile sonuçlanmas›nda Anadolu ve Rumeli
Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin büyük pay› oldu. Kurtulufl Sava-
fl›’ndan sonra da, Cumhuriyet Halk F›rkas›’n›n temelini olufltur-
du.
ANADOLU H‹SARI,
‹stanbul Bo¤az›’nda, Anadolu sahi-
linde Y›ld›r›m Bayezit taraf›ndan yapt›r›lan kale. Güzelce Hisar,
Yenice Hisar adlar›yla da an›ld›¤› olmufltur. Ni¤bolu Sava-
fl›’ndan sonra, ‹stanbul’u almak amac›yla, ‹stanbul’un Karadeniz
ile olan ba¤lant›s›n› kesmek için yapt›r›lm›flt›r.
ANADOLU MEDEN‹YETLER‹ MÜZES‹
36
