HOVERKRAFT
319
lar›n›n uzunlu¤u ise 4.800 km.yi bulur. Ren Irma¤› üzerindeki
yo¤un eflya trafi¤inin % 50’si Hollanda taraf›ndan gerçeklefltiri-
lir. Sanayi ve ticaretin bu derece geliflmifl olmas›n›n do¤al bir
sonucu olarak, kentsel nüfus dikkati çekecek derecede fazlad›r.
Öyle ki, Bat› Hollanda’da kentler art›k birbiriyle birleflmifl, k›rsal
bölgeleri içine alm›flt›r. Burada yer alan bafll›ca merkezler; Ams-
terdam, Haarlem, Leiden Den Haag, Delft Rotterdam, Dordrecht,
Utrecht, Hilversum ve Eindhoven’dir. Bölgenin ilk halk› Keltler-
di. ‹sa’dan k›sa bir süre önce Cermen kökenli Batavlar taraf›n-
dan sürüldüler. Batavlar ‹.S. 8. yüzy›la kadar ba¤›ms›z ve çok-
tanr›l› kald›lar. Ancak bu yüzy›lda Hristiyanlaflt›lar. 922’de Fran-
sa kral›na ba¤l› Hollanda Kontlu¤u kuruldu.
HOMO
, insan türünün cins ad›. S›n›fland›rmalara göre, yeryü-
zünde ilk görünüflünden bafllayarak tüm fosil insan türlerini ve
bugün yaflayan modern insan› kapsar.
→
‹NSAN
HOMOSEKSÜELL‹K
→
EfiC‹NSELL‹K
HONAZ DA⁄I,
Ege Bölgesi’nin en yüksek doru¤u (2.528
m.). Denizli’nin güneydo¤usundad›r. Billurlu flist ve kireçtafl›n-
dan oluflmufltur.
HOPARLÖR
, elektrik enerjisinin ses enerjisine dönüfltürül-
dü¤ü ayg›t. Radyo, teyp gibi araçlarla al›c› ya da ses oluflturucu
devrenin son eleman›d›r. Mikrofonun yapt›¤› iflin tersini yapar.
Ancak çok genifl bir alandan duyulabilmesi için gücü mikrofu-
nunkinden daha yüksektir. En basit hoparlörde bir diyafram ve
bunun merkezinde güçlü bir manyetik alan içinde dönen küçük
bir bobin bulunur. Bobinden alternatif ak›m geçti¤inde diyafra-
m›n ayn› frekansta titreflmesini ve böylece ses dalgalar› yayma-
s›n› sa¤lar.
HORLAMA
, uyurken g›rtlaktan gürültülü ses ç›karma. Fazla
yorgunluktan, düzenli nefes al›p verememekten, nefes yollar›n›n
türlü nedenlerle kapal› kalmas›ndan ileri geldi¤i san›lmaktad›r.
Yafll›lardaysa horlaman›n nedeni, yumuflak dama¤›n gevflemifl
olmas›d›r.
HORMON
, iç salg›bezlerinin üretti¤i, do¤rudan do¤ruya kana
kar›flarak organlar›n çal›flmas›n› düzenleyen maddelere verilen
genel ad. Hormon terimi ilk kez Starling taraf›ndan 1905 y›l›nda
ortaya at›ld›. Hormonlar›n, bireyin d›fl yap›s›nda, cinsiyetinin be-
lirlenmesinde, kan dolafl›m›n›n düzenlenmesinde ve sinir sistemi
üzerinde belirgin etkileri vard›r. Hormon salg›layan iç salg›bezle-
ri ise onikiparmakba¤›rsa¤› mukozas›, sinir dü¤ümleri, hipofiz, ti-
roit, paratiroitler, pankreas, cinsiyet ve böbreküstü bezleridir. Bu
bezlerden az ya da çok (normal olmayan) oranda salg› üretildi¤i
zaman birey anatomisinde türlü anomaliler ortaya ç›kar. Bu hor-
monlar›n içinde en önemlisi hipofizdir. Di¤er hormonlar› da dü-
zenledi¤i bilinmektedir. Hipofiz (pitüiter) bezi, beyinde bulunur ve
en az 10 çeflit hormon üretir. Bunlar da cinsiyeti belirler, büyü-
meyi kontrol eder, ensülin oran›n› düzenler, böbreküstü bezleri-
nin salg›lad›¤› pitüiter hormonlar›n› ayarlar. Bunun d›fl›nda pank-
reastaki, langerhans adalar› diye an›lan bezin salg›lad›¤› hormon,
bireydeki karbonhidrat oran›n› düzenler. Ensülin azl›¤› fleker has-
tal›¤›na yol açar. Böbreküstü bezlerinin salg›lad›¤› adrenalin ise
kalbin çal›flmas›n› ve kan dolafl›m›n›n h›z›n› etkiler. Yine üreme
bezlerinden ç›kan testosteron, östrojen ve projesteron adl› hor-
monlar da cinsiyeti belirler. Hormon bozukluklar› günümüzde
hormon tedavisiyle giderilebilmektedir.
HORON
, Do¤u Karadeniz Bölgesi’nde kemençe, kaval ya da
davul-zurna eflli¤inde toplu olarak oynanan halk oyunu. Genel-
likle asker u¤urlama, dü¤ün ve ulusal bayramlarda oynan›r. Ez-
gice zay›f ve tekdüze, ritm olarak canl›d›r.
HOROZSIKLET
, boks, gürefl ve halter sporlar›nda, spor-
cunun a¤›rl›¤›n›n en çok 56 kg. ile s›n›rland›r›ld›¤› a¤›rl›k s›n›f›.
Bu kilodan en ufak bir fazlal›k bile sporcunun horozs›klette dö-
vüflmesi, güreflmesi ya da a¤›rl›k kald›rmas›na engeldir.
HORTUM
, bir sütun hâlin-
de, h›zla, döne döne yükselen
çok küçük çapl› s›v› ya da bu-
lutsu kütle. Büyük çapl› olan-
lar›na tornado ad› verilir. Ge-
nellikle çaplar› 20 metre dola-
y›ndad›r. F›rt›na, dolu ya¤›fl›,
gök gürültüleriyle birlikte gö-
rülür, kimi nesneleri havaya
sürükler. Deniz hortumu ise
kümülonimbüsleri okyanus-
lara ba¤layan sürekli bir sü-
tundan oluflur.
HOTOZ
, eskiden kad›nlar›n
kulland›¤› bir bafll›k. Genel-
likle kentli, en çok da ‹stan-
bullu kad›nlar ev içinde giyer-
di. Saçlar› kâkül ve perçem d›fl›nda örter, de¤erli süsler, iflleme-
ler, tafllar ya da tüylerle bezenirdi. Renk ve biçimine göre çeflit-
li adlar al›rd›. Ön k›sm› yüksek, üzeri aç›k ya da kapal› olur, yan-
dan elmas i¤neyle tutturulurdu. Soka¤a ç›k›l›rken üzerine yafl-
mak ba¤lan›rd›. Varl›kl›lar hemen her gün; orta s›n›f, dü¤ün gi-
bi belli günlerde takard›. Kad›nlar›n kimi saç süslemelerine ve
kimi kufllar›n bafl›ndaki tüylere de bu ad verilir.
HOVERKRAFT
, hem karada, hem denizde gidebilen hava
yast›kl› tafl›t. Daha çok deniz ulafl›m›nda kullan›l›r. ‹lk olarak
