‹LER‹, Celâl Nuri
332
‹LER‹, Celâl Nuri
(1877 Gelibolu - 1938 ‹stanbul), yazar.
Ortaö¤renimini Galatasaray Sultanisi’nde, yüksekö¤renimini
Hukuk Mektebi’nde tamamlad›. Son Osmanl› Meclisi’nde ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde birkaç dönem milletvekilli¤i
yapt›. Toplumsal sorunlar, yasalar, kad›n haklar›, bat›l›laflma
konular›ndaki makalelerinin yan› s›ra “Türkçemiz ve Türk ‹nk›lâ-
b›” adl› eserlerinde, dilin evrim konular›n› inceledi, önerilerde
bulundu. Edebiyat› Cedide anlay›fl›na ba¤l› yazarlar› dil aç›s›n-
dan elefltiren yaz›lar yay›mlad›: “Ati” (1918). Ç›kard›¤› gazeteler
aras›nda en ünlüsü ‹leri’dir.
‹LER‹, Selim
(1949 ‹stanbul), öykü ve roman yazar›. Ortaö¤-
renimini Atatürk Lisesi’nde tamamlad›. ‹stanbul Üniversitesi Hu-
kuk Fakültesi’nde okudu. Yeni Ufuklar, Papirüs, Yeni Edebiyat,
Yeni Gazete, Yeni Dergi, Birikim, Politika, Milliyet-Sanat dergi
ve gazetelerinde yazd›. Senaryo yazarl›¤› yapt›. Son y›llarda ro-
man türüne yöneldi. Yap›tlar›: “Cumartesi Yaln›zl›¤›” (öyküler,
1968), “Past›rma Yaz›” (öyküler, 1971), “Destan Gönüller” (ro-
man, 1973), “Dostluklar›n Son Günü” (öyküler, 1975 Sait Faik
Hikâye Arma¤an›, 1976), “Her Gece Bodrum” (roman, 1976,
TDK Roman Ödülü, 1977), “Ça¤dafll›k Sorunu” (denemeler,
1978), “Ölüm ‹liflkileri” (roman, 1979), “Cehennem Kraliçesi”
(roman, 1980), “Bir Denizin Eteklerinde” (öyküler, 1980), “Bir
Akflam Alacas›” (roman, 1981), “Yaflarken ve Ölürken” (roman,
1981), “Aflk-› Memnu” (inceleme, 1981), “Düflünce ve Duyarl›k”
(deneme, 1982), “Eski Defterde Solmufl Çiçekler” (öykü, 1982),
“Son Yaz Akflam›” (öykü, 1983), “Ölünceye Kadar Seninim” (ro-
man, 1983), “Annem ‹çin” (an›, 1983), “Hat›rl›yorum” (an›,
1984), “Yalanc› fiafak” (roman, 1984), “Saz Caz Dü¤ün Varyete”
(roman, 1985), “Hayal ve Ist›rap” (roman, 1986), “Seni Çok Öz-
ledim” (an›, 1986), “Ay Ifl›¤›” (fliir, 1986), “Kafes” (roman,
1987), “Mavi Kanatlar›nla Yaln›z Benim Olsayd›n” (roman,
1991), “K›r›k Deniz Kabuklar›” (1993), “Cahide, Ölüm ve Elmas”
(oyun, 1995). Ayr›ca “K›r›k Bir Aflk Hikayesi” adl› senaryosuyla
S‹YAD En ‹yi Öykü Ödülü’ne lay›k görüldü (1982-1983).
‹LETKEN
, elektrik ak›m›n›n geçifline görece az direnç göste-
ren madde ya da cisim. ‹letkenler ço¤unlukla tel ya da kablo bi-
çiminde kullan›l›rlar. Gümüfl en iyi iletkendir. Ancak ucuz olma-
s› bak›m›ndan bak›r daha çok kullan›l›r.
‹LETK‹
, aç› ölçmeye ve çizmeye yarayan araç. Genellikle ya-
r›m çember biçimindedir. Aç› ölçülürken aç›n›n köflesi iletkenin
merkeziyle, bir kenar da s›f›r dereceyi gösteren noktayla çak›flt›-
r›l›r ve öteki kenar›n yer ald›¤› bölmedeki say› okunur.
‹LGEÇ
, sözcükler aras›nda anlam bak›m›ndan ilgi kuran söz-
cük türü. Kendi bafl›na anlam bildirmeyip, sözcükler aras›nda
türlü anlam bilgileri kuran sözcükler birer ilgeçtir. ‹lgeçler, söz-
cükler aras›ndaki neden, sonuç, zaman, durum, s›n›r, yön gibi
anlam ilgileri belirtir. Adlar›n her hâliyle kullan›lmaz. Her ilgeç,
sonuna geldi¤i addan özel bir hâl ister, ayr›ca ad önünde s›fat,
eylem önünde belirteç olur.
‹LHAN, Attila
(1925 Menemen), flair, yazar. ‹zmir Atatürk
Lisesi’nde okurken Ceza Yasas›’n›n 141. maddesine ayk›r› ey-
lemde bulunma sav›yla tutukland›¤› için okuldan ihraç edildi
(1941). Dan›fltay’da aç›lan dava sonunda yeniden ö¤renim hak-
k›n› kazanarak (1944) Ifl›k Lisesi’ne girdi. Bir süre Hukuk Fakül-
tesi’nde okudu (1946-1949). Askerli¤inden önce ve sonra üç
kez gitti¤i (1949), (1951-1952), (1962-1965) Paris’te alt› y›l ya-
flad›. Uzun süre Ali Kaptano¤lu takma ad›yla senaryo yazarl›¤›
yapt›. Demokrat ‹zmir gazetesi genel yay›n müdürüyken bu ga-
zetenin baflyaz›lar›n› yazd›. Bir süre Bilgi Yay›nevi’nde dan›flman
olarak çal›flt› (1973-1979). Dünya gazetesinde köfle yazarl›¤›
yapt›. ‹lk deneylerini Yeni Edebiyat (ilk fliiri 1941), ‹stanbul (Ne-
vin Y›ld›z takma ad›yla), Yücel (Betero¤lu takma ad›yla), Gün
dergilerinde (1944-1946) yay›mlanan ‹lhan, CHP fiiir Yar›flma-
s›’nda ikincilik kazan›nca (1946) yeni edebiyat›n ünlü kalemleri
aras›na girdi. Daha sonra Genç Nesil, Ad›m Ad›m, Fikirler, Var-
l›k, Aile (1946-1948), Yirminci As›r, Seçilmifl Hikâyeler, Kay-
nak, Ufuklar, Mavi, Yeditepe, Dost, Yelken, Ataç, Yön, Cumhu-
riyet, Varl›k, Milliyet-Sanat dergi ve gazetelerinde yay›mlad›¤›
fliir ve elefltiri yaz›lar›yla dönemin aral›ks›z yazan edebiyat
adamlar›ndan biri oldu.Yap›tlar›: “Duvar” (fliirler, 1948), “So-
kaktaki Adam” (1953), “Sisler Bulvar›” (fliirler, 1954), “Ya¤mur
Kaça¤›” (fliirler, 1955), “Zenciler Birbirine Benzemez” (roman,
1957), “Abbas Yolcu” (gezi notlar›, 1959), “Ben Sana Mecbu-
rum” (fliirler, 1960), “Belâ Çiçe¤i” (fliirler, 1962), “Kurtlar Sof-
ras›” (roman, 1963-1964), “Yasak Seviflmek” (fliirler, 1968),
“Hangi Sol” (inceleme, 1971), “Hangi Bat›” (an›lar, 1972), “B›-
ça¤›n Ucu” (roman, 1973), “Tutuklunun Günlü¤ü” (fliirler,
1973), “S›rtlan Pay›” (roman, 1974), “Faflizmin Ayak Sesleri”
(yaz›lar, 1975), “Hangi Seks” (yaz›lar, 1976), “Yaraya Tuz Bas-
mak” (roman, 1978), “Hangi Sa¤” (yaz›lar, 1980), “Fena Hâlde
Leman” (roman, 1980), “Hangi Atatürk” (1981), “Gerçekçilik
Savafl›” (elefltiriler, 1981), “Dersaadette Sabah Ezanlar›” (ro-
man, 1981), “Bat›n›n Deli Gömle¤i” (yaz›lar, 1982), “Elde Var
Hüzün” (fliirler, 1982), “‹kinci Yeni Savafl›” (1983), “Haco Ha-
n›m Vay” (roman, 1984), “Sa¤›m Solum Sobe” (1985), “Yanl›fl
Kad›nlar Yanl›fl Erkekler” (1985), “Ulusal Kültür Savafl›” (1986),
“Korkunun Krall›¤›” (fliir, 1987), “O Karanl›kta Biz” (fliir, 1987),
“Sosyalizm As›l fiimdi” (deneme, 1991), “Ayd›nlar Savafl›” (de-
neme, 1991), “Hangi Edebiyat” (deneme, 1993), “Atilla ‹lhan’a
Mektuplar” (2001), “Allah›n Sürgünleri ‘Reis Pafla’” (2002),
“Ayr›l›k Sevdaya Dahil” (2003).
‹LHANLILAR
, ‹ran’da kurulan Mo¤ol devleti ve bu devleti
yöneten Mo¤ol hanedan› (1251-1335). Devletin ve hanedan›n
kurucusu Cengiz Han’›n torunu Hulâgu’dur. Hulâgu, a¤abeyi
Möngke taraf›ndan bat› ordular›n›n bafl›na getirildi. Hulâgu za-
man›nda Irak ve Anadolu ‹lhanl›lar’›n eline geçti. Bafllang›çta ‹l-
hanl›lar Devleti hükümdarlar› Pekin’deki Büyük Han’a ba¤l› bi-
rer hükümdard›lar (ilhan). Ancak Kubilay’›n 1294’te ölümünden
sonra durum de¤iflti. ‹lhan unvan› yerine han unvan› kullan›l-
maya baflland›. Bast›r›lan paralardan Büyük Han’›n ad› kald›r›l-
d›. Fakat devlet, sonuna kadar ‹lhanl›lar Devleti olarak an›ld›.
Hulâgu’nun ölümünden sonra yerine o¤lu Abaka Han geçti.
Abaka Han zaman›nda ‹lhanl›lar, Memlûkler, Ça¤atay Hanl›¤› ve
Alt›norda Hanl›¤› ile bafllam›fl olan mücadeleleri devam ettirdi-
ler. Ancak baflar›yla sonuçland›ramad›lar. Bu mücadeleler so-
