KARS
371
nokardiyografi, anjiyokardiyografi gibi modern yöntemler, kar-
diyolojinin bir t›p dal› olmas›nda önemli rol oynam›fllard›r.
KAREKÖK
, art› gerçel say›lar için ilgili say›n›n hangi say›-
n›n karesi oldu¤unu bulmaya yarayan ifllem (simgesi A ) ve
bu ifllem sonucunda bulunan say›. Örne¤in A 9 yaz›l›fl›, “hangi
say›n›n karesi dokuzdur” sorusuna yan›t arar. Bu ifllem sonu-
cunda bulunan say›lar, yani 9’un karekökü +3 veya -3 tür. Eksi
gerçel say›lar için karakök ifllemi tan›ms›zd›r. Örne¤in A -9 ta-
n›ms›zd›r, yani hiçbir say›n›n karesi -9 olamaz.
KARES‹O⁄ULLARI
→
KARAS‹O⁄ULLARI
KARIN
, vücutta iç organlar›n bulundu¤u bölüm. Gö¤üsten
diyaframla ayr›l›r, kalçada le¤en kemi¤i oyu¤una yerleflir. Ön ve
yanlarda kemik olmamakla birlikte güçlü kar›n kaslar› kar›n
bofllu¤unu kuflatm›flt›r. Kar›n bofllu¤unu içerden kaplayan ka-
r›nzar›, ince ve kal›nba¤›rsaklardan baflka mide, karaci¤er,
pankreas ve dala¤› da çevreler. Böbrek ve böbreküstü bezleri,
kar›nzar› d›fl›nda kal›r. Halk dilinde gö¤üsle kalça aras›ndaki bü-
tün organlarla ilgili olaylar kar›n sözcü¤üyle anlat›l›r. Mide, döl-
yata¤›, kas›klar vb. hep kar›ndan say›l›r.
KARINCAY‹YEN
, kar›ncayla beslenen kimi memelilerin
ortak ad›. Bunlar genellikle ince, uzun, yap›flkan dilli, diflsiz
hayvanlard›r. Bafll›calar› Myrmecophaga, Tamandua ve Cyclo-
torus’tur. Bir di¤er kar›ncayiyen ise Avustralya’da yaflar (Echid-
na aculeata). ‹lkel memelilerin tekdelikliler tak›m›ndand›r. Görü-
nüflü kirpiye benzer. Üzeri sivri, uzun dikenlerle kapl›d›r. A¤z›
gaga biçiminde, uzun ve k›vr›kt›r. Parmaklar›n›n ucunda kuvvet-
li ve büyük t›rnaklar vard›r. Kar›nca ve böceklerle beslenir. Bun-
lar› ince uzun ve yap›flkan diliyle yakalar. Yumurtlayarak ürer.
Yavrular›n› süte benzeyen salg›s› ile besler. Toprakta kazd›¤› yu-
valarda yaflar ve tehlike an›nda kirpi gibi tortop olur.
KARINDANBACAKLILAR
, yumuflakçalardan, kabuklu
hayvanlar s›n›f›, salyangozlar (Gastkropoda). Vücutlar› bafl,
ayak ve içorganlar kesesi olarak üçe ayr›l›r. Kar›ndanbacakl›lar,
kar›nlar›ndaki etli birer yass› pul biçimindeki uzant›lar› bacak
gibi kullanarak ve sürünerek yürürler. Kavk›lar› tek parçal›d›r.
KARINZARI
, mide, ba¤›rsaklar, karaci¤er, dalak ve pankre-
as gibi iç organlar› örterek karn›n içini kaplayan torba; periton.
‹ç organlardan böbrekler ve böbreküstü bezleri kar›nzar›n›n d›-
fl›ndad›r. Çok ince oldu¤u hâlde yer yer güçlü bükümler olufltu-
rur ve birçok organ› yerinde tutan ba¤lar bu biçimde oluflur. Ka-
r›n içindeki organlar, insan duruflunu de¤ifltirirken biraz sa¤a
sola kayabilirler. Bir organ›n hastal›k nedeniyle büyümesi ya da
küçülmesi durumunda, komflu organlar da durumlar›n› yeniden
ayarlamak zorundad›r. Periton zar›n›n yüzeyinin sürekli kaygan
olmas› nedeniyle komflu organlar birbirleri üzerinde rahatl›kla
hareket edebilirler.
KAR‹KATÜR
, kiflilerin ya da toplumsal ve siyasal olaylar›n
mizahî elefltirisini yapan, çizgiyle gerçekleflen, yaz›y› ancak çiz-
giye destek olarak kullanan mizah sanat›. ‹lk kez Rönesans ile
birlikte ortaya ç›km›fl ve bas›n›n geliflmesiyle yayg›nlaflm›flt›r.
Sözcük ‹talyanca yüklemek, abartmak anlamlar›na gelen “cari-
care” den türetilmifltir. Bugünkü anlamda olmasa da ilk karika-
türler aras›nda Leonardo da Vinci’nin (15. yüzy›l) gülünçlü çi-
zimleri, 16. yüzy›lda Martin Luther’i savunanlar ve karfl› ç›kan-
lar taraf›ndan çizilenler say›labilir.
KARLOFÇA ANTLAfiMASI
, Osmanl› Devleti ile Avus-
turya ‹mparatorlu¤u, Venedik Cumhuriyeti ve Polonya ve Rusya
aras›nda imzalanan antlaflma (26 Ocak 1699). 1683 y›l›nda Vi-
yana’n›n ikinci kez kuflat›lmas› baflar›s›zl›kla sonuçlan›nca, Os-
manl› Devleti bar›fl istemek zorunda kald›. Bar›fl görüflmeleri
Belgrad yak›nlar›nda Karlofça Kasabas›’nda yap›ld›. Bu görüfl-
meler sonunda her devletle ayr› ayr› bar›fl antlaflmalar› yap›ld›.
Avusturya ‹mparatorlu¤u’yla imzalanan antlaflma 20 maddeden
olufluyor ve bafll›ca flu koflullar› içeriyordu: 1) Tameflvar Eyale-
ti bütün sancaklar›yla Osmanl›larda kalacak, buna karfl›l›k Erdel
dahil bütün Macaristan Avusturya’ya b›rak›lacakt›r. 2) H›rvatis-
tan’da s›n›r savafltan önceki durumuyla kalacak, burada Sava Ir-
ma¤› iki taraf aras›nda s›n›r olacakt›r. Polonya Krall›¤› ile yap›-
lan antlaflma on bir maddeden olufluyor ve flu koflullar› tafl›yor-
du: 1) Osmanl› Devleti; Podolya Eyaleti, Kamaniçe ve Ukray-
na’y› Polonya’ya b›rakacakt›r. 2) Polonyal›lar›n Bo¤dan’dan al-
d›klar› topraklar Bo¤dan’a geri verilecektir. 3) K›r›m han›n›n Po-
lonya’ya yapt›¤› ak›nlar önlenecek, Polonya’n›n K›r›m hanlar›na
verdi¤i vergi kald›r›lacakt›r. Osmanl› Devleti ile Venedik Cum-
huriyeti aras›nda yap›lan antlaflma on alt› maddeden oluflmakta
ve bafll›ca flu koflullar› içeriyordu: 1) Korent kenti d›fl›nda Mora
Yar›madas› ve dolay›ndaki adalar ve Dalmaçya’da baz› bölgeler
Venedik’e b›rak›lacakt›r. 2) Venedikliler, ‹nebaht› Körfezi’nin ku-
zeyinde elde ettikleri bütün kent ve kasabalar› Osmanl›lara geri
vereceklerdir. Karlofça’da Çarl›k Rusyas› ile yap›lan görüflme-
lerden bir sonuç al›namad›, bu yüzden ad› geçen devletle bar›fl
antlaflmas› imzalanamad›, yaln›zca üç y›ll›k bir ateflkes antlafl-
mas› yap›ld›.
KARMEN
, k›rm›zböce¤inden (Coccus ilicis) elde edilen par-
lak k›rm›z› saydam boya ve bu boyan›n rengi. Eskiden kumafl
boyamada (özellikle yün ve ipek boyamada), flekercilik, parfü-
meri ve resimde kullan›l›rd›. Elde edilen boya oldukça parlak ol-
mas›na karfl›n su ya da bazlarda kolayca bozuldu¤undan ve ›fl›-
¤a dayan›ks›zl›¤›ndan ötürü günümüzde pek kullan›lmamakta-
d›r. Ancak yine de süslemecilikte önemli bir yer tutar.
KARNAVAL
, Hristiyanlarda Büyük Perhiz’den önceki e¤lence
dönemi. Karnavallarda maske takma ya da hayvan k›l›¤›na girme
gelene¤i eski ça¤larda kötü ruhlar› kaç›rmak amac›n› güderdi.
Hristiyanl›¤›n yay›lmas› üzerine bu inanç ve âdetler eski anlamla-
r›n› yavafl yavafl kaybetmekle birlikte varl›klar›n› sürdürdüler.
KARS
, Do¤u Anadolu Bölgesi’nin kuzeydo¤u kesiminde il.
Do¤uda Ermenistan, güneydo¤uda I¤d›r, güneyde A¤r›, bat›da
Erzum, kuzeyde Ardahan illeriyle çevrilidir. Kars ilinin akarsu
vadileriyle parçalanm›fl topraklar› çok engebelidir. ‹lin kuzeyba-
t› kesiminde Allahüekber Da¤lar› (Allahüekber Da¤›, 3.120 m.),
kuzey kesiminde K›s›r ve Akbaba da¤lar› yer al›r. Güneybat› ke-
siminde Alada¤ (3.138 m.) ilin en yüksek noktas›n› oluflturur.
