KLORÜR
392
Toprakta demir ya da magnezyum eksikli¤i de bitkilerin sarar-
mas›na, yani kloroza yol açar.
KLORÜR,
klorun baflka bir elementle yapt›¤› bileflik. Hidrok-
lorik asidin bir metal, metal oksidi ya da hidroksidi üzerine et-
kisiyle elde edilirler. Gümüfl, kurflun ve c›va klorür d›fl›nda su-
da çözünürler. Deniz suyunda ve öteki tuz yataklar›nda bol mik-
tarda sodyum ve potasyum klorür bulunur.
KOALA
→
KESEL‹ AYI ya da KOALA
KOAL‹SYON,
parlamentoda bulunan partilerden herhangi
birisinin tek bafl›na hükümet kurabilecek ço¤unlu¤a sahip ol-
mamas› durumunda, de¤iflik parti gruplar›n›n ortaklafla kurduk-
lar› hükümete verilen ad. Bu iflbirli¤i, ayn› zamanda bir savafl
karfl›s›nda sorumlulu¤u tek bafl›na yüklenmek istemeyen parti-
lerin baflvurdu¤u bir yöntemdir. Türkiye’de ilk koalisyon, 1961
seçimlerinden sonra, hiçbir partinin yeterli bir ço¤unluk sa¤la-
yamamas› üzerine kuruldu.
KOBAY,
kemirgenlerden bir memeli türü
(Caviga coba-
ya).
Anayurdu Güney Amerika’d›r. Evcillefltirilerek bütün dün-
yaya yay›lm›flt›r. Hintdomuzu da denir. Boyu 15-30 cm., tüyleri
çeflitli renklerde olup kulaklar› ve bacaklar› k›sa, vücudu t›knaz,
kuyru¤u yok gibidir. Ön ayaklar›nda dört, arka ayaklar›nda üçer
parmak bulunur. H›zl› ürerler. Y›lda 2-3 kez yavrularlar. Otla
beslenirler. 6-7 y›l yaflarlar. Mikroplara ve ilâçlara karfl› tepkile-
ri insanlar›nkine çok benzedi¤inden, kobaylar, laboratuvarlarda
deney hayvan› olarak kullan›l›rlar.
KOBRA,
pullusürüngenlerin kobragiller familyas›ndan bir
y›lan
(Naja).
Asya ve Afrika’n›n s›cak bölgelerinde yaflar. Is›r-
mas› tehlikeli olan çok zehirli y›lanlard›r. Is›r›lan kifli tedavi edil-
mezse 1 - 6 saat içinde ölür. 1-4 m. boyunda, gövdesi k›z›l, es-
mer ve sar› renklerde, düz ve parlak pullarla kapl›d›r. Geceleri ve
alacakaranl›kta avlan›r. Küçük memeliler, kurba¤alar ve bal›kla
beslenir. Afrika’da yaflayan kobralar, Asya’da yaflayanlara göre
daha küçük ve daha az tehlikeli olurlar. Bafll›calar›, bafl›n›n üst
taraf›nda gözlü¤ü and›ran çizgiler bulundu¤u için “gözlüklüy›-
lan” da denen Hint kobras›
(N. tripudians),
flahkobra
(N.
hannah),
M›s›r kobras›
(N. haje)
vb.dir. Kobralar, Hindis-
tan’›n baz› yerlerinde kutsal say›l›rlar.
KOCA YUSUF
(1857 fiumnu - 1898 Atlas Okyanusu), gü-
reflçi. Küçük yaflta gürefle bafllad›. Ça¤›n›n ünlü pehlivanlar›n-
dan Kel ‹smail’in yan›nda yetiflti. ‹ri yap›s›, heybetli görünüflü
nedeniyle (1,90 m. boyunda, 115 kg. a¤›rl›¤›ndayd›) “Koca” ad›
tak›ld›. K›rkp›nar Baflpehlivan› Kel Aliço’yu ve Adal› Halil’i yene-
rek baflpehlivan oldu. 1897’de Avrupa’ya gitti. Alafranga güre-
flin kurallar›n› ö¤rendikten sonra Beck-Olsen, Paul Pons, Sebes
gibi ünlü güreflçilerle karfl›lafl›p onlar› yendi. Avrupa’da büyük
ün ve baflar› kazand›. Daha sonra Amerika’ya gitti ve yapt›¤› bü-
tün güreflleri kazand›. “Amerika fiampiyonu” unvan› tafl›yan Ro-
bert’› yendi. Türkiye’ye dönmek üzere, 21 May›s 1898’de New
York Liman›’ndan bindi¤i transatlantik, 4 Haziran’da Atlas Ok-
yanusu’nda batt›. Bütün yolcu ve mürettebatla birlikte Koca Yu-
suf da bo¤ularak öldü.
KOCAEL‹,
Marmara Bölgesi’nin kuzeydo¤usunda, merkezi
‹zmit kenti olan il. Kuzeyde Karadeniz, bat›da ‹stanbul, güneyde
Bursa ve do¤uda Sakarya illeriyle s›n›rlan›r. 1954’te Afla¤› Sa-
karya bölgesinde, merkezi Adapazar› olan Sakarya ilinin kurul-
mas›yla Kocaeli küçülmüfl ve bugün Türkiye’nin en küçük ile-
rinden biri durumuna gelmifltir. ‹l topraklar›, yer biçimleri bak›-
m›ndan farkl› iki yöreden oluflur: ‹zmit Körfezi’nin kuzeyinde
Kocaeli Platosu ve ‹zmit Körfezi’nin güneyinde yer alan Saman-
l› Da¤lar›’n›n kuzey etekleri ve önündeki dar k›y› ovas› fleridi.
Bat›da ‹stanbul Bo¤az›, kuzeyde Karadeniz ve yar›mada olan Ko-
caeli Platosu’nun daha genifl olan do¤u kesimi, Kocaeli s›n›rla-
r› içinde kal›r. ‹zmit Körfezi’nin güneyinde, Sakarya Irma¤›’n›n
derin kanyon vadileriyle aflt›¤› Geyve Bo¤az›’ndan, bat›da Boz-
burun’a kadar Samanl› Da¤lar› uzan›r. Bu da¤lardan inen h›zl›
ak›fll› dereler, Sapanca Gölü’nün güneyinden körfezin bat›s›nda,
il s›n›r›na kadar yan yana dizilen birçok birikinti konisi olufltur-
mufltur. Bu koniler, yer yer birleflerek delta ya da dar ova flerit-
leri görünümü al›rlar. Bu kuvvetli alüvyonlaflma, en çukur yerin-
de Sapanca Gölü’nün bulundu¤u yöreyi, az yüksek bir eflikle ‹z-
mit Körfezi’nden ay›rm›flt›r. Sapanca Gölü’nün bat›s› ile ‹zmit
Körfezi’nin do¤u ucu aras›nda yay›lan bir geniflçe ova d›fl›nda,
Kocaeli ilinde, örne¤in do¤u komflusu Sakarya’da oldu¤u gibi,
genifl ve sürekli ova düzlükleri yoktur. Yer biçimlerinin bu özel-
li¤i nedeniyle tar›m, tarla ürünlerinden çok, sebzecilik ve mey-
vecili¤e dayan›r. Bat› Karadeniz k›y›lar›n› Marmara’ya ba¤layan
Kocaeli topraklar›, iklim koflullar› ve bunun do¤al bir sonucu
olarak bitki örtüsü bak›m›ndan Karadeniz ile Akdeniz aras›nda-
ki geçifl alan› niteli¤ini en iyi yans›tan ildir. En so¤uk ay›n orta-
lamas›, ‹zmit’te 5,8º’dir. 765 mm. olan y›ll›k ya¤›fllar›n %16,5
kadar›, yaz mevsiminin pay›na düfler. ‹zmit Körfezi k›y›lar›nda,
Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinin simgeleri olan f›nd›k ve zey-
tin a¤açlar› yan yana yetiflir. Kocaeli ili nüfusu, özellikle son 30
y›ldan beri h›zla artmaktad›r. Kocaeli ili topraklar›nda, ‹zmit Kör-
fezi’nin kuzey k›y›s› boyunca, do¤uda Sapanca’ya ve körfezin
güneydo¤usunda Gölcük’ün bat›s›na dek, hemen hemen kesin-
tisiz olarak uzanmas›d›r. Bu genifl alanda toplanan endüstrilerin
en önemlileri flunlard›r: Hereke ipekli ve yünlü dokuma, ‹zmit’te
SEKA’n›n selüloz ve k⤛t fabrikalar›, ‹PRAfi Petrol Rafinerisi,
klorsudkostik tesisleri, petrokimya endüstrisi, çeflitli boru fabri-
kalar› (plastik, beton borular), cam, seramik, çimento, travers,
oto lasti¤i, dokuma, izolasyon maddeleri, Gölcük gemi yap›m›
tersanesi, yem, tar›msal ilâç, gübre fabrikalar›. Tah›l üretiminin
yar›s› bu¤day, di¤er yar›s› da, birbirine hemen hemen eflit ola-
rak arpa, yulaf ve m›s›rd›r. Endüstri bitkileri üretimi azd›r. Hay-
vanc›l›k, yeterli düzeyde de¤ildir. Kocaeli, Türkiye’nin do¤usuy-
la bat›s›n› birbirine ba¤layan kara ve demiryollar› trafi¤inin en
yo¤un oldu¤u bölgedir. ‹stanbul yönünden yap›m› tamamlanan
ekspres yolun ‹zmit’e ulaflmas›yla bu s›k›fl›kl›k belli ölçüde gi-
derildi. Kocaeli’nin pek çok yerleflim birimi 17 A¤ustos 1999
depreminden büyük ölçüde zarar gördü.
KOCAGÖZ, Samim
(1916 Söke-1993 ‹zmir), öykü ve ro-
man yazar›. Ortaö¤renimini ‹zmir Erkek Lisesi’nde (1937), yük-
sekö¤renimini ‹stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Di-
li ve Edebiyat› Bölümü’nde tamamlad› (1942). ‹sviçre’de, Lozan
