MUHAMMED AL‹
479
Ayd›n flosesinin uzand›¤› Çine Suyu’dur. ‹l topraklar› içinde ba-
l›kç›l›k ve turizm bak›m›ndan önem tafl›yan iki de tatl› su gölü
vard›r: Bat› Bafa (60 km
2
), do¤uda Köyce¤iz (52 km
2
). ‹l genel
nüfusu 629.786 (1997). Alan› 13.338 km
2
’yi bulan Mu¤la ili,
görüldü¤ü gibi fazla kalabal›k de¤ildir. ‹l merkezi Mu¤la’n›n nü-
fusu da azd›r. Üstelik cumhuriyet döneminde de fazla kalabal›k-
laflamam›flt›r (1927’de 10.000, 1985’te 31.239, 1997’de
38.833). Bunun bafll›ca nedeni, Mu¤la ilinin Türkiye’nin sapa,
kenar bir yöresinde bulunmas› ve bugünkü çok düzenli kara
ulafl›m olanaklar›na ancak yak›n y›llarda kavuflmufl bulunmas›-
d›r. 1867’de ba¤›ms›z “Mentefle” sanca¤› olan Mu¤la, Cumhu-
riyetin bafllar›ndan beri, bugünkü ad›yla il hâline getirilmifltir.
‹le ba¤l› ilçe merkezlerinin nüfuslar› da azd›r. Fakat bu ilçelerin
ço¤u canl› birer turizm merkezidir ve yaz aylar›nda çok kalaba-
l›klafl›rlar. Mu¤la, oldukça zengin illerimizden biridir.
MUHAMMET Hz.
(571 Mekke-632 Medine), ‹slâm dininin
kurucusu peygamber. Kureyfl boyunun Haflimi ailesindendir.
Babas› Abdullah, Muhammet do¤madan öldü. Yetim do¤an ço-
cu¤un bak›m›n›, dedesi Abdülmuttalip üstlendi. Alt› yafl›nday-
ken annesi Amine, sekiz yafl›nda da dedesi ölünce bak›m›n›, az
gelirli ve çok çocuklu bir kifli olan amcas› Ebutalip üstlendi.
Muhammet’in çocukluk ça¤› çok a¤›r ve çetin koflullar alt›nda
geçti. Mekke, çok eski ça¤lardan beri çevre halklar›n›n kutsal
sayd›¤› yerleri içeren bir kent oldu¤u için, önemli bir ticaret ve
pazar yeriydi. Muhammet genç yaflta, amcas› Ebutalip ile varl›k-
l› dul bir kad›n olan Hatice’nin ticaret kervanlar›n› yönetmeye
bafllad›. Bu geziler bilgi ve görgüsünün geliflmesini sa¤l›yordu.
25 yafl›na gelince, 40 yafllar›nda bulunan Hatice ile evlendi.
Muhammet’e ilk vahiy, 40 yafl›ndayken Hira Da¤›’ndaki bir ma-
¤arada geldi. Korku içinde titreyerek eve dönen peygamberi, efli
Hatice sevgi ve flefkatle avuttu ve onun Tanr› elçisi oldu¤una
inand›. Bu nedenle Hatice, ‹slâm dünyas›nda ilk Müslüman ve
en kutsal kad›nlardan biri say›l›r. Muhammet’in, ‹slâm dinini
yaymakta ilk giriflimleri toplumsal ve ahlâkî bir düzenleme nite-
li¤indeydi. Do¤rulu¤u, adaletli olmay›, iyilik yapmay› savunu-
yor ve Araplar›n, arkas›ndan erkek çocuk do¤aca¤› inanc›yla,
yeni do¤an k›zlar› diri diri gömmelerine karfl› ç›k›yordu. Yapt›-
r›m olarak da öbür dünyan›n cennet ve cehennemini gösteriyor-
du. Araplar›n çoktanr›l› dinlerine dokunmadan onlar›n da ulu bir
tanr› sayd›klar› Allah’›, evreni yaratan, kötüleri cezaland›r›p iyi-
leri ödüllendiren ulu Tanr› olarak tan›tmaya çal›fl›yordu. Bu dav-
ran›fllar› önemli bir tepkiyle karfl›laflmad›. Müslümanl›¤› ilk be-
nimseyenler Ebubekir, Ali ve genellikle gençler, toplum içinde
önemli say›lmayan kimselerdi. Yeni dinin Mekke’de ve Mekke
d›fl›nda yay›lmas›yla güçlenen Peygamber, çoktanr›l› Arap dini-
ne karfl› ç›kmaya bafllay›nca tepki sertleflti. Bu tepki özellikle,
yeni dinle durumlar›n›n bozulaca¤›n› anlayan, iflleri yolunda,
varl›kl› kiflilerden geliyordu. Muhammet, Mekke’de geçen on
y›ll›k peygamberli¤i süresince çetin günler yaflad›, bütün Müs-
lümanlar ile birlikte a¤›r sald›r›lara u¤rad›. 619’larda efli Hatice
ile amcas› ve büyük koruyucusu Ebutalip’in birbiri ard›ndan öl-
meleri onu çok sarst›. ‹ki-üç y›l daha çetin mücadelesini sürdür-
dükten sonra Medine’ye göçmek zorunda kald› (622, Hicret y›-
l›n›n bafllang›c›). Mekke’de hemen hiçbir siyasî giriflimde bu-
lunmam›fl olan Peygamber, Medine’de bir önder oldu. Kendi-
siyle birlikte Medine’ye gelen yoksul Müslümanlar› korudu ve
geçimlerini sa¤lamak için çeflitli önlemler ald›. Bu önlemler
aras›nda, her göçmenle bir Medineli’yi kardefl yapmak da vard›.
Medine’deki durumu düzene koyduktan sonra, çevresindekile-
rin isteksizli¤ine karfl›n, Mekkeliler ile savafl haz›rl›klar›na girifl-
ti. ‹lk savafl Bedir’de yap›ld› ve Mekkelilerin üstün kuvvetleri
a¤›r bir yenilgiye u¤rad›. Uhut Tepesi eteklerinde yap›lan baflka
bir savaflta Muhammet yenildi ve yaraland›, amcas› Hamza da
flehit oldu. Ancak Mekkeliler, kazand›klar› baflar›dan yararlan-
may› bilmediler, öc alm›fl olman›n sevinciyle çekilip gittiler. Ye-
nilgi, Peygamber’i y›ld›rmad›, savafl› sürdürdü. Sonunda Mek-
keliler y›ld›lar ve Hicret’in sekizinci y›l›nda (630) Mekke’yi, he-
men hiç savaflmadan Muhammet’e teslim ettiler. Müslümanlar
bütün putlar› k›r›p yok ettiler. Muhammet’in, evrensel bir din
kurmak istedi¤ini belirleyen hiçbir kan›t yoktur. Yahudiler ile
Hristiyanlar›n Müslüman olmalar› için bir çaba harcam›yordu.
Onlardan belli bir vergi almakla yetiniyordu. Bilinen amac›, dü-
zenli ve sa¤lam temeller üzerine oturmufl bir Arap birli¤i kur-
makt›. Ölümüne yak›n günlerde, Bizans egemenli¤i alt›nda bu-
lunan Arap boylar›n› kurtarmak için, Ürdün dolaylar›na bir sefer
yapma haz›rl›¤› içindeydi. Müslümanl›k, eski Arap yaflant›s›n-
dan, inançlar›ndan, törelerinden (hac, kurban, cinlerin varl›¤›na
inanma vb. gibi) birçok ögeyi de benimsemifltir. Peygamber’in
sa¤lam ve güven verici kiflili¤ini, etkili konuflmalar› bütünlüyor-
du. Hac zaman›nda Mekke’de toplanan ve ço¤unlu¤u göçebe
Araplardan oluflan halklara karfl› yapt›¤› konuflmalar, baflar›s›-
n›n etmenleri aras›nda önemli bir yer tutar. Hiçbir zaman, insa-
nüstü bir varl›k oldu¤unu ileri sürmemifl, “ben de sizin gibi bir
insan›m” demifl, zaman zaman da bir gün ölece¤ini söylemiflti.
Mucizesi de yoktur. Halk aras›nda anlat›lan mucizeleri hiçbir
belgeye dayanmaz. En büyük mucizesi, vahiylerden oluflan Ku-
ran say›l›r. Vahiyler gelirken, ilk vahiydekine benzer bir sars›nt›
geçirdi¤i söylenirdi. Bat›l› kimi ruhbilimciler, onun saral› oldu-
¤unu ileri sürerler. Ancak Do¤ulu-Bat›l› bütün araflt›rmac›lar,
onun Tanr› taraf›ndan görevlendirildi¤ine, gelen vahiylerin de
Tanr› bildirileri oldu¤una, en ufak bir kuflku duymadan inanm›fl
oldu¤unda birleflirler. Okur-yazar olmamas›na karfl›n, ola¤a-
nüstü sezgi ve yetene¤iyle olaylar› de¤erlendirmesini, gerekli
önlemleri almas›n› bildi. ‹lk efli Hatice’den biri erkek olmak üze-
re befl çocu¤u oldu. Erkek çocu¤u küçük yaflta, belki de do¤ar
do¤maz öldü. Bir cariyeden do¤an erkek çocu¤u da yaflamad›.
Evlendi¤i kad›nlardan Hatice’nin, Ebubekir’in k›z› Ayfle’nin ve
Ömer’in k›z› Hafsa’n›n, Peygamber üzerinde etkili olduklar› söy-
lenir. Hicret’in dokuzuncu y›l›nda efli Ayfle’nin kuca¤›nda can
vermifl ve onun evinin alt›na gömülmüfltür.
MUHAMMED AL‹
(1942 Louisville/Kentucky), as›l ad›
Cassius Marcellus Clay olan ABD’li a¤›r s›klet boksör. 25 fiu-
bat 1964’te Charles (Sonny) Liston’› 7. rauntta nakavt ederek
ABD a¤›r s›klet boks flampiyonu oldu. Dünya flampiyonlu¤u un-
van›n› da 6 fiubat 1967’de Arnie Terrell’e karfl› 15 raunt sonun-
da say›yla kazand›. Yenilmezli¤i konusundaki yayg›n inanca, Ali
de “en büyük benim” slogan›yla kat›ld›. Müslümanl›¤› kabul
ederek 1967’de askere gitmeyi reddetmesi üzerine ringlerden
