OL‹GARfi‹
502
nusya Pigmeleri. Daha sonraki dönemlerdeyse, k›taya Avrupa-
l›lar, Hintliler ve di¤er baflka uluslardan insanlar da yerleflti.
Okyanusya’da birçok de¤iflik kültür ve yaflama biçimi yan ya-
nad›r. Hristiyanl›¤›n büyük ölçüde yay›lm›fl olmas›na karfl›n,
kabile dinleri de oldukça yayg›nd›r. Okyanusya’da halk›n ço-
¤unlu¤u köylerde yaflar. K›tan›n k›y›lar›na ilk varan, Avrupal›
Magellan’d› (1519). Bunu di¤er keflif gezileri izledi ve adalar
birbiri ard›na keflfedildi. ‹ngiliz denizcisi James Cook’un 18.
yüzy›lda yapt›¤› araflt›rma ve keflif gezileri de, k›ta hakk›nda bi-
linmeyen birçok noktay› ayd›nl›¤a ç›kard›. Avrupal› devletler,
özellikle de ‹ngiltere ve Fransa, adalar›n ço¤unlu¤unu egemen-
likleri alt›na ald›lar. Bunlar› ABD ve Japonya izledi. II. Dünya
Savafl› s›ras›nda Okyanusya adalar›nda ABD ve Japonya ara-
s›nda kanl› çarp›flmalar meydana geldi. Savafltan sonraki dö-
nemde de, sanayileflmenin ilk belirtileri ortaya ç›kt›. Günümüz-
de Okyanusya, afl›r› nüfus art›fl› ve turizmin getirdi¤i olumsuz
etkilerle karfl› karfl›yad›r. Adalar›n birço¤u ba¤›ms›z devletler
hâline gelmifltir (Bat› Samoa, Nauru, Tonga, Fiji, Papua-Yeni
Gine, Salomon, Tuvolu, Kiribati, Vanuatu). Cook ve Niue ada-
lar›, Yeni Zelanda’ya ba¤land›. Paskalya adalar› fiili’ye verildi.
OL‹GARfi‹,
bir az›nl›¤›n yönetimi olan siyasî düzen; tak›-
merki. Bu yönetimde iktidar, devlet nüfuz ve gücü, bir zümrenin,
birkaç kiflinin (bir aileler grubunun) ya da bir sosyal s›n›f›n elin-
de bulunur. Aristokratik yönetimin daralt›lm›fl biçimi olan oli-
garfli, tüm aristokrat s›n›f›n› de¤il, bu iktidar› elinde bulunduran,
paylaflmak istemeyen, kendi ç›karlar› do¤rultusunda kullanan
birkaç aileden oluflur. Gerçek iktidar›, büyük aile reisleri aras›n-
dan ömür boyu seçilmifl ihtiyarlar meclisinin elinde tuttu¤u Es-
ki Sparta; eski ailelerin reislerinin, krall›¤a ait yetkileri k›s›tlay›p
kendi ellerine ald›klar› Solon öncesi Atina; büyük tüccar ve top-
rak sahiplerinin hüküm sürdü¤ü Kartaca ve Venedik oligarflile-
ri, oligarflik yönetimler aras›nda say›labilir.
OL‹MP‹YAT OYUNLARI,
dört y›lda bir yap›lan uluslara-
ras› amatör spor yar›flmalar›. Uluslararas› Olimpiyat Kurulu’nun
düzenledi¤i olimpiyat oyunlar›, her seferinde baflka bir ülkede
yap›l›r. Olimpiyat oyunlar›n›n oldukça eski bir tarihi vard›r. Eski
Yunanistan’da en büyük tanr› Zeus’un an›s›na her dört y›lda bir
haziran ay›nda kutsal kent Olimpia’da spor yar›flmalar› düzenle-
nirdi. ‹lk olarak ‹.Ö. 776 - ‹.S. 392 aras›nda 1168 y›l sürdü. Bu
oyunlara kad›nlar, köleler, haklar› ellerinden al›nm›fl kimseler ka-
t›lamazd›. ‹.Ö. 708’de pentatlon, 688’de boks, 680’de araba yar›-
fl›, 648’de pankreas, 632’de çocuk sporcular, 520’de silâhl› ya-
r›flmac›lar›n kat›ld›¤› ayak oyunlar› olimpiyat yar›flmalar›na al›n-
d›. 19. yüzy›lda uluslar›n birbirleriyle daha iyi kaynaflmas› ama-
c›yla olimpiyat oyunlar›n›n yeniden bafllat›lmas›na karar verildi.
En son yap›lan olimpiyattan tam 1500 y›l sonra yeniden olimpi-
yat oyunlar›n›n yap›lmas› görüflü, Frans›z Baron Pierre de Co-
ubertin taraf›ndan ortaya at›ld›. Baronun çal›flmalar› sonucu 23
Haziran 1894 tarihinde Uluslararas› Olimpiyat Komitesi kuruldu
ve ilk oyunlar›n 1896 y›l›nda Atina’da yap›lmas›na karar verildi.
Günümüzde olimpiyatlara kat›lan her ülkenin bir millî olimpiyat
komitesi vard›r. Uluslararas› Olimpiyat Komitesi ise dokuz ülke
üyesinden oluflur ve her dört y›lda bir olimpiyat oyunlar›ndan
sonra seçilir. Olimpiyat oyunlar›n› temsil etmek üzere ilk kez
1920 y›l›nda olimpiyat bayra¤› kullan›ld›. Olimpiyat bayra¤›, be-
yaz zemin üzerine iç içe geçmifl befl ayr› renkte halkadan olufl-
maktad›r. Bu halkalar›n her biri befl k›tadan birini temsil eder:
mavi Avrupa’y›, sar› Asya’y›, siyah Afrika’y›, yeflil Amerika’y›, k›r-
m›z› da Okyanusya’y› göstermektedir. Ayr›ca bu renklerin hemen
bütün ülke bayraklar›nda bulunan renkler olmas›na da dikkat
edilmifltir. Olimpiyat bayra¤›nda befl halkan›n alt›nda yer alan,
Lâtince “Citus-Altus-Fortis” sözcükleri, “çabuk-yüksek-kuvvet-
li” anlam›na gelir. Olimpiyat oyunlar›na hepsi amatör olmak üze-
re kad›n ve erkek sporcular kat›l›r. Bir ülkenin, bütün spor dalla-
r›nda ve her dal›n her s›kletinde yar›flmalara kat›lmas› flart de¤il-
dir. Modern olimpiyat oyunlar›nda yer alan spor dallar› flunlar-
d›r: Atletizm, jimnastik, halter, eskrim, bisiklet, grekoromen ve
serbest gürefl, boks, at›c›l›k, okçuluk, kürek, sutopu, yüzme, yel-
ken, binicilik, futbol, rugbi, hokey, eltopu (hentbol), modern
pentatlon, kano, basketbol, voleybol, judo, karate, kayak ve buz
sporlar›. Olimpiyat oyunlar› içine 1924’te al›nan buz sporlar›, an-
cak k›fl›n yap›labilece¤inden ayr›ca “k›fl olimpiyatlar›” düzenlen-
mektedir. Kad›n sporcular›n olimpiyatlara kat›lmas› ilk kez, 1904
y›l›nda mümkün oldu. 1896 y›l›ndan beri her dört y›lda bir yap›-
lan olimpiyat oyunlar›na I. ve II. Dünya Savafl› nedeniyle 1916 ile
1940 ve 1944 y›llar›nda ara verildi. Türkiye, olimpiyatlara ilk ola-
rak 1906’da kat›ld›.
OL‹MPOS-BEYDA⁄LARI SAH‹L M‹LLÎ PARKI,
Antalya ilinde, tarihî ve do¤al de¤erleri korumak amac›yla
1972’de kurulan park. Yaklafl›k 35.000 hektarl›k bir alan› kaplar.
Antalya Liman›’ndan K›rlang›ç Burnu’na kadar uzan›r. Antalya
Körfezi’nin bat› k›y›lar›nda, baz› adalar›n (S›çan Adas›, Üç Ada-
lar, Befl Adalar) d›fl›ndaki yerler park s›n›rlar›n›n d›fl›nda tutul-
mufltur. Buradaki en önemli tarihî kal›nt›lar, Olimpos ve Faselis
antik flehirleriyle kutsal alanlardan Himaira’d›r.
OMURGA,
bafl›n alt arkas›ndan bafllayarak insanlarda ve kimi
primatlarda kuyruksokumuna, kimi hayvanlarda da kuyru¤un
ucuna de¤in birbirine eklenmifl omurlardan oluflan kemik dizisi.
Omurgal› yarat›klar›n iskeletlerinin esas›n› oluflturur. ‹nsanda
