S
563
S,
Türk alfabesinin yirmi ikinci harfi. Sesbilim bak›m›ndan ›s-
l›kl›, sert, s›z›c›, süreksiz difl ünsüzü. Matematikte alan›n, kim-
yada kükürdün, fizikte spin (dönü) kuvantum say›s›n›n simgesi,
ölçülerde saatin simgesi.
SA,
Alman Nasyonal Sosyalist ‹flçi Partisi’nin (Naziler) Kahve-
rengi Gömlekliler olarak da tan›nan vurucu milis gücü. Alman-
ca “hücum k›talar›” anlam›na gelen Sturm Abteilung sözcükle-
rinin bafl harfleri temel al›narak, k›saca SA ad›yla an›l›rlar.
1921’de Adolf Hitler taraf›ndan eski askerlerden oluflturulan SA,
önceleri Nazi toplant›lar›n› koruyan zorba bir müfrezeydi. Daha
sonra bu ifllevlerine, muhalefetin toplant›lar›n› da¤›tmak da ek-
lendi. Tek tip üniformalar› olan, disiplinli ve silâhl› SA birlikle-
ri, Hitler 1933’te iktidara geldi¤i zaman, 700.000 kiflilik özel bir
ordu hâline gelmiflti. Münih Birahane Darbesi’ne kat›lan ve se-
çimler s›ras›nda seçmenlere bask› yapan SA, Weimar Cumhuri-
yeti’nin son y›llar›ndaki toplumsal çalkant›lar›n da sorumlusuy-
du. 1931 y›l›nda SA’n›n bafl›na getirilen Ernst Röhm’ün askerî
ve politik aç›dan büyük hedefleri vard›: Röhm, düzenli orduyu
da içinde eritecek bir SA milis ordusu, dolay›s›yla bir “SA Dev-
leti” kurmak istiyordu. Alman toplumundaki geleneksel güçler-
le ittifak hâlinde olan Hitler ise, düzenli orduyu koruyor, Nazi
Partisi’nin sa¤ kanad›ndan gelen bask›lara boyun e¤iyordu.
1934 y›l›nda Hitler, Röhm ve SA yöneticilerinin katledilmesini
emretti. “Die Nacht der langen Säbel” (Uzun B›çaklar Gecesi)
denilen 30 Haziran 1934 gecesi, Röhm ve yüzlerce SA flefi öl-
dürüldü. Bu tarihten sonra da varl›¤›n› sürdüren SA etkinli¤ini
yitirdi ve yerini Himmler’in oluflturdu¤u SS’lere b›rakt›.
SABA, Ziya Osman
(1910 ‹stanbul-1957 ‹stanbul), flair,
öykü yazar›. Ortaö¤renimini Galatasaray Lisesi’nde (1931), yük-
sekö¤renimini ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ta-
mamlad› (1936). Bir süre Emlak Bankas›’nda memurluk, bir sü-
re de Millî E¤itim Bas›mevi’nde düzeltme bürosu flefli¤i yapt›.
1950’den sonra önemli bir kalp hastal›¤› geçirdi¤inden yazar ve
redaktör olarak çal›flmalar›n› evinde
sürdürdü. ‹lk fliirlerini Servet-i Fü-
nun-Uyan›fl dergisinde yay›mlayan
Ziya Osman, daha sonra Yedi Meflale
hareketine kat›ld›, toplulu¤un en
genç kalemi olarak tan›nd›. Kiflili¤i,
sonradan “Sebil ve Güvercinler”
(1943) adl› kitab›nda toplad›¤› Varl›k,
A¤aç, Yücel dergilerinde ç›kan
(1930-1942) fliirlerle belirdi. A. Mu-
hip D›ranas, C. S›tk› Taranc›, F. Hüs-
nü Da¤larca kufla¤›n›n en içe dönük flairi olarak göründü. Ge-
nellikle hece ölçüsüyle yazd›¤› fliirlerde Bat› naz›m biçimlerini
kullanmaya e¤ilim duydu¤u hâlde, öz yönünden 19. yüzy›l ede-
biyat anlay›fl› çerçevesinde kald›. Ölüm, çocukluk an›lar›, “geçen
zaman” temalar› içinde bir duygu ortam› yaratarak oldukça ba-
flar›l› bir teknik gösterebildi; ne var ki kendisinden sonra gelen
kuflaklara yeni yollar açacak güçlü bir fliir kuramad›. Yap›tlar›:
“Sebil ve Güvercinler” (fliirler, 1943), “Geçen Zaman” (fliirler,
1947), “Mesut ‹nsanlar Foto¤rafhanesi” (öyküler, 1952), “Nefes
Almak” (fliirler, 1957), “De¤iflen ‹stanbul” (öyküler, 1959).
SABAHATT‹N AL‹
(1907 E¤ridere/Gümülcine-1948 K›rk-
lareli dolaylar›), öykü, roman yazar›. Ortaö¤renimini Bal›kesir ve
‹stanbul muallim mekteplerinde tamamlad› (1926). Yozgat Or-
taokulu’ndaki ö¤retmenli¤i s›ras›nda Avrupa s›navlar›nda bafla-
r› göstererek Maarif Vekâleti hesab›na Almanya’ya gönderildi
(1928). ‹ki y›l Potsdam ve Berlin’de okudu. Dönüflünde Ayd›n
ve Konya ortaokullar›nda (1930-1932) Almanca ö¤retmenli¤i
yapt›. Dönemin yöneticilerini hicveden bas›lmam›fl bir fliirinden
ötürü bir y›l hüküm giydi. Konya ve Sinop cezaevlerinde (1932-
1933) yat›p ç›kt›ktan sonra ba¤›fllanarak Ankara Ortaokulu ve
Devlet Konservatuvar› Almanca ö¤retmenli¤ine atand› (1934-
1944). Son görevinden bakanl›k emrine al›n›nca ‹stanbul’da,
Aziz Nesin ile birlikte, Markopafla dergisini yay›mlad›. Dergide
