SEYHAN BARAJI
577
özel bir boyayla da çizilebilir. Daha sonra ipek zamkla s›van›r,
resmin bulundu¤u bölüme organik bir çözücü sürülerek ipe¤in
gözenekleri aç›l›r ve mürekkep alacak duruma getirilir. Serigrafi
ifllemi makinelefltirilip k⤛t, bez, asetat, cam, vb. üzerine bask›
yap›labilir.
SERUM,
kandan elde edilen berrak s›v›. Kan›n al ve akyuvar-
lar ile trombositlerden arta kalan s›v› k›sm› plazma ad›n› al›r.
E¤er plazma aç›kta b›rak›l›rsa, fibrinojen ad› verilen proteinlerin
varl›¤› nedeniyle bir k›sm› p›ht›lafl›r. Bu p›ht›laflmadan sonra s›-
v› olarak kalan plazma bölümüne serum ad› verilir. Serum, gli-
koz, ya¤lar, hormonlar mineraller ve proteinleri içeren, sar›
renkli bir s›v›d›r. Serumdaki proteinlerden gammaglobülin ad›
verilen bir grup, özellikle tedavi edici hekimlikte önemlidir.
Gammaglobülinler akyuvarlarla birlikte vücudun savunma sis-
temini oluflturan ba¤›fl›kl›k cisimlerini içerirler. Bu cisimler, or-
ganizmaya antijen girince oluflurlar. Belirli antijenler deney
hayvanlar›na afl›lan›rsa, bunlar›n kanlar›nda, bu antijenlere kar-
fl› özel ba¤›fl›kl›k cisimleri üretilir. Bu hayvanlardan elde edilen
serumlar, daha sonra insanlara verilir ve böylece vücut kendi
ba¤›fl›kl›k cisimlerini üretene kadar hastal›¤›n kontrolu sa¤lan›r.
Böyle serumlar kimi zaman vücutta, “serum hastal›¤›” olarak bi-
linen alerjik bir reaksiyona yol açarlar. Bafll›ca belirtileri yüksek
atefl ve deride k›zart› oluflumudur. Alerjik reaksiyon gösteren bir
kifliye ikinci kez ayn› serumdan verilirse “anafilaktik serum flo-
ku” denen ve zaman geçirmeden tedavisi gereken a¤›r bir du-
rum ortaya ç›kar.
SERVET‹FÜNUN,
‹stanbul’da yay›mlanan dergi. Ahmet
‹hsan (Tokgöz) taraf›ndan 1891’de yay›mlanmaya bafllad›. Ede-
biyat› Cedide veya derginin ad›yla an›lan edebî ak›m›n yay›n or-
gan› oldu. Abdülhak Hamit (Tarhan), Tevfik Fikret, Halit Ziya
(Uflakl›gil), Hüseyin Cahit (Yalç›n), Cenap fiahabettin, derginin
bafll›ca yazarlar›yd›. 1910’da, Fecri Âti adl› yeni edebî ak›m›n ya-
y›n organ› haline geldi. 1928’de Servetifünun-Uyan›fl ad›n› ald›.
Kurucusu Ahmet ‹hsan Tokgöz’ün ölümünden iki y›l sonra ka-
pand› (1944).
SERV‹,
kozalakl›lar›n servigiller familyas›ndan, her zaman
yeflil kalan a¤aç ve a¤açç›klar cinsi
(Cupressus).
Yaprak-
lar› pul biçimindedir ve ya¤ bezesi tafl›r. Difli çiçek kozalaklar›
yuvarlakt›r. Kozalak pullar›n›n üstünde diken biçiminde bir ç›-
k›nt› bulunur. Odunu sar› renkli, çok dayan›kl› ve güzel kokulu-
dur. Kuzey Amerika, Akdeniz Bölgesi ve Asya’da yay›lm›fl 12 tü-
rü vard›r. Bafll›calar›: Mezarl›k a¤ac›, rüzgâr perdesi, canl› çit vb.
olarak da kullan›lan adi servi
(C. sempervirens),
anayur-
du Kuzey Amerika olan Arizona servisi
(C. arizonica),
gü-
zel kokulu, parkç›l›kta kullan›lan, fazla boylu olmayan kokulu
servi
(C. goweniana),
anayurdu Bat› Çin olan, 20 m.ye ka-
dar boylanan a¤layan servi
(C. pendula)
vb.dir.
SEVR ANTLAfiMASI,
10 A¤ustos 1920’de Osmanl› ‹m-
paratorlu¤u ile ‹tilâf Devletleri aras›nda imzalanan bar›fl antlafl-
mas›. Antlaflma ayr›ca Yunanistan, Japonya ve di¤er baz› Avru-
pa devletleri taraf›ndan da imzaland›. 19 Ocak 1920’de toplanan
son Osmanl› Meclisi Anadolu’daki kurtulufl hareketlerinin etki-
siyle “Misak›millî”yi kabul etmiflti. Yeni Türkiye’nin s›n›rlar›n›
çizen bu belge ayn› zamanda Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun da¤›l-
d›¤›n›n, Osmanl›l›k, ‹slâml›k ve Turanc›l›k politikas›n›n sonunun
geldi¤inin de ilân›yd›. ‹stanbul’un 16 Mart 1920’de iflgalinden
sonra Vahidettin, Damat Ferit hükümetinin iste¤ine uyarak mec-
lisi da¤›tt›. Osmanl› Devleti 22 Nisan 1920’de San Remo’da top-
lanan bar›fl konferans›na ça¤r›ld›. Bu konferansa kat›lan Sadra-
zam Ahmet Tevfik Pafla önerileri “ba¤›ms›zl›k ve devlet kavram-
lar›yla ba¤daflmad›¤›” gerekçesiyle reddetti. Öte yandan Os-
manl› ‹mparatorlu¤u üzerinde, ‹tilâf Devletleri d›fl›nda baz› dev-
letler de hak iddia etmekteydiler. Bu nedenle ‹tilâf Devletleri,
Osmanl›lar ile yap›lacak bar›fl antlaflmas› konusunda önce ken-
di aralar›nda anlaflmak amac›yla, 24 Nisan 1920’de bir antlafl-
ma imzalad›lar. Tevfik Pafla’n›n önerileri geri çevirmesi üzerine,
‹tilâf Devletleri padiflaha bask› yaparak sadrazam›n de¤ifltirilme-
sini sa¤lad›lar. Yeni Sadrazam Damat Ferit Pafla baflkanl›¤›nda-
ki Osmanl› heyeti, önerilen yeni bar›fl koflullar›n›, öncekilerden
daha da a¤›r olduklar› hâlde kabul etti. I. Dünya Savafl›’na son
veren antlaflmalar içinde en son imzalanan› olan Sevr Antlafl-
mas›, Anadolu’da bafllayan Kurtulufl Savafl› nedeniyle hiçbir za-
man tam anlam›yla uygulanamad› ve 24 Temmuz 1924 Lozan
Bar›fl› ile de hepsinden önce yürürlükten kalkt›. Bir önsöz ve 13
bölümde toplanm›fl 433 maddeden oluflan antlaflma özetle flu
hükümleri kaps›yordu: a) ‹ngiliz hükümeti ve ba¤lafl›klar› ‹stan-
bul’u ve Bo¤azlar› iflgal edecekler, uluslararas› bir komisyon
buralar›n yönetim ve denetimini üzerine alacak. b) Kapitülâs-
yonlar yeniden yürürlü¤e girecek. c) Osmanl› ‹mparatorlu¤u as-
kerî ve malî denetim alt›nda bulundurulacak, askerlik hizmeti
kald›r›lacak, yaln›z 50.000 kiflilik bir ordu bulundurabilecek, sa-
vafl gemisi ve uçak yap›lmayacak. d) Limanlar, ›rmaklar ve de-
miryollar› uluslararas› denetim alt›nda bulundurulacak. Osman-
l› Devleti’nin topraklar›ysa afla¤›daki biçimde bölünmekteydi: a)
Gelibolu ile birlikte Çatalca’ya dek Trakya, Oniki Ada d›fl›nda
Ege Adalar› ve ‹zmir Yunanistan’a verilecek. b) Suriye ve Kilik-
ya yani Çukurova, Fransa’ya verilecek. c) Irak ve Filistin, ‹ngil-
tere’nin olacak. d) Antalya ve çevresinde uzun bir k›y› bölgesi
‹talya’ya verilecek. e) Do¤u illerinde ba¤›ms›z bir Ermenistan
kurulacak. f) Güneydo¤u illerine de Kürdistan ad› alt›nda özerk-
lik tan›nacak. Antlaflma Osmanl› Devleti’ne, Ankara-Kastamonu
yöresinde küçük bir Orta Anadolu topra¤› b›rakmaktayd›.
SEYD‹fiEH‹R ALÜM‹NYUM TES‹SLER‹,
Seydifle-
hir yak›nlar›nda metalurji kuruluflu. Mortafl ve Do¤ankuzu yöre-
lerinde bulunan 26,5 milyon tonluk boksit rezervlerini de¤er-
lendirmek için Etibank taraf›ndan kuruldu. Tesisin kurulmas›
çal›flmalar›na Sovyetler Birli¤i’nin malî ve teknik yard›mlar›yla
1969’da baflland›. Seydiflehir’e 2 km. uzakl›kta 120 km
2
alan›
kaplayan tesisler 5,6 milyar TL.ye maloldu ve 1975 y›l› sonun-
da faaliyete geçti. Y›lda 500.000 ton alümina, 60.000 ton primer
alüminyum üretim kapasitesine sahiptir. Boksitten alümina, ifl-
lenmifl ve ifllenmemifl alüminyum elde edebilen tesis Türki-
ye’nin metalurji alan›ndaki en önemli kurulufllar›ndand›r.
SEYHAN BARAJI,
Adana yak›n›nda, Seyhan Irma¤› üze-
rinde kurulmufl olan baraj gölü ve hidroelektrik santral›. Gölün
