TAN‹LL‹, Server
613
makta, çeflitli uluslar›n kendi takvimleriyse daha çok dinî vb.
amaçlarla kullan›lmaya devam etmektedir.
TALAS SAVAfiI,
Müslüman Araplar ile Çinliler aras›nda
yap›lan savafl (751). Emevî-Abbasî mücadelesi Asya’da bir sü-
re Arap gücünü sarsm›flt›. Bu durumdan yararlanmak isteyen
Çin, General Kao Siyençe komutas›nda bir orduyu Talas Irma¤›
boylar›na gönderdi. Bu ordu 751 y›l›nda Ziyad bin Salih komu-
tas›ndaki Müslüman ordusuyla karfl›laflt›. Yap›lan savafl› Müs-
lüman ordusu kazand›. Bunun üzerine Çin, Türkistan’› terk et-
mek zorunda kald›. Bu savafltan sonra Türkler aras›nda ‹slâm
dini h›zla yay›lmaya bafllad›.
TALES
→
THALES
TAMBUR,
yay ya da m›zrapla çal›nan, uzun sapl›, telli tahta
çalg›. Tambur, klasik Türk müzi¤inin bafll›ca çalg›lar›ndan biridir.
Tamburun boyu 135 cm.dir. Tekne denilen gövdesi ve uzun bir
saptan oluflur. Tambur 8 tellidir. Dört çift telden, iki çifti beyaz
çelik, iki çifti de sar› pirinçtir. Sap›nda 48 tane kiriflten ba¤ (per-
de) vard›r. Tambur m›zrapla ve kucakta çal›n›r. Dikine tutulup ke-
mençe, keman, viyolonsel yay›yla çal›nan›na yayl› tambur denir.
TAMER, Ülkü
(1937 Gaziantep), flair. Ortaö¤renimini ‹s-
tanbul Robert Kolej’de tamamlad› (1958). Bir süre ‹stanbul Üni-
versitesi Gazetecilik Enstitüsü’nde okudu. Bir süre de aktörlük
yapt›. Yaflam›n› çevirmenlik yaparak sürdürmektedir. Kaynak
(ilk fliiri, 1954), Pazar Postas›, Yelken. Yeditepe, a (1957-
1960), özellikle Yeni Dergi’de yay›mlad›¤› fliir ve çevirilerle ta-
n›nan Tamer, 1960’tan sonra sözü edilen flairlerden biri oldu.
Giderek tad›na vard›¤› gerçeklere ba¤l›, do¤ay› kendine özgü
yorumlarla zorlamayan bir imge fliirine ulaflt›. Toplumsal tema-
lar› ifllerken de bu baflar›s›n› sürdürdü. Yap›tlar›: “So¤uk Otlar›n
Alt›nda” (1959), “Gök Onlar› Yan›ltmaz” (1960), “Ezra ile Gary”
(1962), “Virgülün Bafl›ndan Geçenler” (1965), “‹çime Çekti¤im
Hava De¤il Gökyüzüdür” (Yeditepe fiiir Arma¤an›n› kazand›,
1966), “S›ra Göller” (1974), “Ne Biliyorum” (1979), “Yanarda-
¤›n Üstündeki Kufl” (Toplu fiiirler, 1986). “Alloben Öyküleri”
adl› öykü kitab›yla 1991 Yunus Nadi Ödülü’nü kazand›. An›lar›-
n› “Yaflamak Hat›rlamakt›r” ad›yla kitaplaflt›rd›.
TAMLAMA,
iki ya da daha çok sözcükten oluflan söz öbe¤i.
Bir tamlamada anlam› belirlenen ögeye tamlanan, belirleyici
ögeye ise tamlayan denir. Tamlama iki ya da daha çok addan
olufluyorsa ad tamlamas›, tamlayan s›fat ise s›fat tamlamas› de-
nir. “Evin kap›s›” ad, “güzel çocuk” s›fat tamlamas›na örnektir.
TAMSAYI VE TAMSAYILAR KÜMES‹,
do¤al say›
ikilileriyle temsil edilebilen denklik s›n›flar›n›n her biri (tamsa-
y›) ve do¤al say›larla bunlar›n eksi iflaretlilerinden oluflan say›-
lar kümesi (tamsay›lar kümesi). m ve n birer do¤al say› olmak
üzere, (m, n) bir tamsay›d›r. Örne¤in (4,3)
≡
1; (3,4)
≡
-1; (3,3)
≡
(4,4)
≡
…
≡
0 gibi. Tamsay›lar kümesi, rasyonel say›lar kü-
mesinin kapsam›nda olan bir kümedir. Toplama ve çarpma ifl-
lemine göre kapal›l›k, birleflme ve de¤iflme özelli¤i gösterir.
Toplama iflleminde 0, çarpma iflleminde de 1, birim elemand›r.
a gibi bir tamsay›n›n toplamada tersi -a, çarpmada 1/a’d›r.
TANER, Haldun
(1915 ‹stan-
bul-1986 ‹stanbul), öykü ve oyun
yazar›. Ortaö¤renimini Galatasaray
Lisesi’nde (1935), yüksekö¤reni-
mini Almanya’da Heidelberg Siya-
sal Bilgiler Fakültesi’nde (1938),
‹stanbul Üniversitesi Edebiyat Fa-
kültesi Alman Dili ve Edebiyat› Bö-
lümü’nde tamamlad›. Edebiyat Fa-
kültesi Sanat Tarihi Bölümü’nde
asistanl›k (1950-1954), Max Reinhard Akademisi’nde tiyatro ih-
tisas› yapt›. Gazetecilik Enstitüsü’nde ve Edebiyat Fakültesi’nde
ö¤retim görevlisi olarak çal›flt› (1954-1972). Haldun Taner, ye-
ni edebiyat ak›m›na yafl›tlar›ndan çok daha sonra kat›ld›¤› hâlde
özellikle Küçük Dergi’de (1953) ortaya koydu¤u ürünlerle deney
evrelerini geçirmifl, kiflili¤ini bulmufl bir sanatç› olarak ilgiyle
karfl›land›. Birkaç y›l f›kra yazarl›¤› da yapan (Tercüman, 1957)
Taner, daha sonra yöneldi¤i tiyatro çal›flmalar›nda, giderek de-
¤iflik, ama genifl kalabal›k seyirci arama kayg›s›n›n getirdi¤i
ödünleri bilerek ön plâna alan yap›tlar›yla 1960-1967 y›llar›n›n
verimli kalemlerinden biri oldu. En tan›nm›fl oyunlar›ndan “Ke-
flanl› Ali Destan›” yurtiçinde ve yurt d›fl›nda (Almanya, ‹ngiltere,
Çekoslovakya, Yugoslavya) birçok kez oynanm›fl 1984’te tekrar
yurtiçinde sahneye konmufltur. 1967’de Ahmet Gülhan, Z. Alas-
ya ve M. Akp›nar’la birlikte Devekuflu, daha sonra A. Gülhan’la
birlikte Tef adl› kabare tiyatrolar›n› kurmufltur. “D›flardakiler, Ve
De¤irmen Dönerdi, Fazilet Eczanesi, Lütfen Dokunmay›n, Huzur
Ç›kmaz›, Efle¤in Gölgesi, Zilli Zarife, Ay ›fl›¤›nda fiamata” Hal-
dun Taner’in çeflitli topluluklarca sahnelenmifl, ama kitap olarak
yay›mlanmam›fl oyunlar›d›r. Bafll›ca yap›tlar›: “Yaflas›n Demok-
rasi” (öyküler, 1949), “Tufl” (öyküler, 1951), “fiiflhaneye Ya¤-
mur Ya¤›yordu” (1953). “Günün Adam›” (oyun, 1953), “Ay›fl›-
¤›nda Çal›flkur” (öyküler, 1954), “On ‹kiye Bir Var” (öyküler,
1955 Sait Faik Öykü Arma¤an›’n› kazand›, bas›m› 1954), “Deve-
kufluna Mektuplar” (f›kralar, 1960). “Keflanl› Ali Destan›” (oyun,
1964), “Sancho’nun Sabah Yürüyüflü” (1969), “Sersem Koca-
n›n Kurnaz Kar›s›” (TDK 1971 Tiyatro Ödülü kazand›), “Hak
Dostum Diye Bafllayal›m Söze” (söyleyifller, 1978), “Ölür ise
Ten Ölür, Canlar Ölesi De¤il” (portreler, 1978), “Gözlerimi Ka-
par›m Vazifemi Yapar›m” (oyun, 1979).
TANGO,
özel ritmli a¤›r bir dans ve bu dans›n havas›. Lâtin
Amerika’dan (Arjantin) dünyaya yay›ld›. I. Dünya Savafl› s›ras›n-
da moda oldu. ‹ki zamanl› ve yavafl tempoludur. Ayak hareket-
lerinin ritmi, iki yavafl, iki çabuk, bir yavafl biçimdedir.
TAN‹LL‹, Server
(1931 ‹stanbul), Türk hukukçu ve yazar.
1953’te ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Ayn› fa-
kültede asistanl›k yapt› ve 1966’da doçent oldu. Nisan 1978’de
terörist bir grubun silâhl› sald›r›s› sonucu sakat oldu. 1981’de
Fransa’ya giderek, Strasbourg Üniversitesi’nde ö¤retim görevli-
si olarak çal›flmaya bafllad›. Bafll›ca yap›tlar›: “Uygarl›k Tarihi”
(1980, Ö¤retim Üyeleri Derne¤i Cahit Orhan Tütengil Ödülü),
“Devlet ve Demokrasi” (1981), “Yüzy›llar›n Gerçe¤i ve Miras›”
(4 cilt, 1984-1989), “Nas›l Bir Demokrasi ‹stiyoruz” (1987),
“Nas›l Bir E¤itim ‹stiyoruz” (1988), "Voltaire ve Ayd›nlanma"
