Ü
644
Ü,
Türk alfabesinin yirmi alt›nc› harfi. Sesbilim bak›m›ndan in-
ce, dar, yuvarlak ünlü.
ÜÇDORUK
ya da
VERÇ‹N‹N,
Kuzey Anadolu da¤lar›nda,
Kaçkar’dan sonra ikinci yüksek doruk (3.709 m.). Rize Da¤lar›
üzerinde, Rize’nin güneyindedir.
ÜÇGEN,
kesiflimleri bofl olmay›p tek bir nokta da olmayan üç
›fl›n›n kapatt›¤› geometrik flekil ya da üç kenar› olan çokgen.
Ifl›nlar›n kesiflimine üçgenin köfleleri, köfleler aras›ndaki parça-
lara da üçgenin kenarlar› denir. Köfleler büyük harflerle, karfl›la-
r›ndaki kenar da bunlar›n küçük harfleriyle adland›r›l›r. Üçgenin
iç aç›lar› ve kenarlar› “temel eleman”, yükseklik (bir köfleden
karfl› kenara indirilen dikme), kenarortay (bir köfleyi karfl› kena-
r›n ortas›na birlefltiren do¤ru) ve aç›ortay da (bir aç›y› iki efl aç›-
ya bölen ve köfleden karfl› kenara kadar uzanan ›fl›n) “yard›mc›
eleman” olarak bilinir.
ÜÇLÜ ‹TT‹FAK,
Almanya’n›n, Avusturya ve ‹talya ile kurdu-
¤u birli¤e verilen ad (1883). 19. yüzy›l›n sonlar›na do¤ru Al-
manya, geliflen sanayiini ayakta tutmak için Avrupa’da bar›fl›
sa¤layacak dost devletlere gereksinme duymaya bafllad›. Bir
yandan da ordu ve donanmas›n› güçlendirdi. Alman Baflbakan
Bismarck, önce Avusturya ve Rusya ile “Üç ‹mparatorlar Birli-
¤i”ni kurduysa da Berlin Konferans›’nda Almanlar›n Osmanl›lar›
desteklemesi nedeniyle Ruslar birlikten ayr›ld›lar. Bunun üzeri-
ne Bismarck, Avusturya ile ‹talya aras›ndaki anlaflmazl›klar› gi-
dererek, iki gizli anlaflma ile Üçlü ‹ttifak’› kurmay› baflard›. Daha
sonra birlikten ayr›lan ‹talya’n›n yerini, I. Dünya Savafl› s›ras›n-
da Osmanl›lar ve Bulgarlar ald›lar.
ÜLSER,
deri yüzeyinde ya da mukozada oluflan yaralara veri-
len ad. En çok görüldü¤ü yerler saydam tabaka, bacaklar, ince-
ba¤›rsak, mide ve onikiparmakba¤›rsa¤›d›r. Nedenleri çeflitlidir.
Donmalar, X ›fl›nlar›n›n etkisi gibi fiziksel etkiler, kimyasal mad-
deler, mikroplar olabilece¤i gibi sinir sistemi, dolafl›m bozuk-
luklar› vb. türünden içsel etkenler de olabilir. Ülser yaralar›, ya-
y›lma ve derine inme e¤ilimi gösterirler; bu nedenle de tehlikeli
sonuçlara yol açabilirler.
ÜM‹TBURNU,
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Kap eyaletinin
güneybat› k›y›s›nda burun. Cape Town’›n 48 km. güneyindedir.
‹lk kez 1488’de Diaz taraf›ndan afl›lm›fl ve Cabo Tormentoso
(F›rt›nalar Burnu) ad› verilmiflti.
ÜNAYDIN, Ruflen Eflref
(1892 ‹stanbul-1959 ‹stanbul),
yazar. Ortaö¤renimini Galatasaray Sultanisi’nde, yüksekö¤reni-
mini Darülfunun Edebiyat Fakültesi’nde tamamlad› (1914). Yük-
sek Baytar ve Yüksek Muallim mekteplerinde Türkçe ve Frans›z-
ca ö¤retmenli¤inin yan› s›ra Serveti Fünun, Türk Yurdu, Donan-
ma Mecmuas›, Tedrisat Mecmuas›, Dergâh, Vakit, Yeni Mecmua
(1914-1918) dergi ve gazetelerinde genellikle o y›llar›n ünlü
edebiyatç›lar›yla yapt›¤› konuflmalarla tan›nd›. Mensur fliir ve
an›lar›, döneminin bugüne kalan yap›tlar› aras›nda say›ld›. Bafl-
l›ca yap›tlar›: “Geçmifl Günler” (1919), “Tevfik Fikret” (1919),
“Ayr›l›klar” (1923), “Damla Damla” (mensur fliirler, 1929), “Bo-
¤aziçi, Yak›ndan” (1938), “Atatürk’ü Özleyifl” (cephe an›lar›,
1957), “Atatürk’ün Hastal›¤›” (1959), “‹stiklâl Yolunda” (1960),
“Çanakkale’de Savaflanlar Dediler ki” (1961).
ÜNGÖR, Osman Zeki
(1880 ‹stanbul-1958 ‹stanbul),
besteci ve orkestra flefi. Muz›kay› Hümayun’da keman ö¤rendi.
Befliktafl Askerî Rüfltiyesi’ni bitirdi. Önce Opera Orkestras› bafl-
kemanc›s›, daha sonra da binbafl› rütbesiyle Saray orkestra flefi
oldu. ‹stanbul Erkek Ö¤retmen Okulu’nda müzik ö¤retmeni ola-
rak görev yapt›. Viyana’ya ve Almanya’n›n çeflitli kentlerine tur-
neler düzenleyerek Avrupa’da bir Türk orkestras›n› yöneten ilk
flef oldu. 1922 y›l›nda sözleri Mehmet Akif Ersoy’a ait olan “‹s-
tiklâl Marfl›”n› besteledi. Cumhuriyet’in ilân edilmesinden sonra
Cumhurbaflkanl›¤› Senfoni Orkestras›’n›n flefli¤ine getirildi. Mu-
siki Muallim Mektebi’nin kurucular› aras›nda yer alarak bu oku-
lun müdürlü¤ünü üstlendi (1924-1934). Cebeci Konservatuvar›
ve Konser Salonu’nun yap›m›nda katk›lar› oldu. Birçok marfl ve
orkestras› için çeflitli parçalar besteledi.
ÜN‹VERS‹TE,
çeflitli alanlarda e¤itim ve araflt›rma yapan fa-
kültelerden oluflan yüksekö¤renim ve bilim kurumu. Modern
üniversitenin kökenleri, “studia generalia” (genel çal›flmalar) ad›
verilen Orta Ça¤ okullar›na dayan›r. Bu Orta Ça¤ okullar›, Avru-
